استرداد جهیزیه به چه معناست؟

مطابق عرف، زنان معمولا در اوایل زندگی مشترک مجموعه ای از اموال منقول را که بعنوان هدیه از طرف خانواده اش به او بخشیده شده است، تحت عنوان جهیزیه به منزل همسر خود می برد. اما پس از وقوع اختلاف و به هنگام جدایی می تواند آنها را پس بگیرد، چرا که مالک این اموال می باشد . البته گفتنی است که زن هر زمان بخواهد می تواند اقدام به مسترد کردن جهیزیه خود کند. به همین دلیل یکی از دعاوی که معمولا در دادگاه های خانواده و در ضمن دعاوی طلاق مطرح می شود، دعوای استرداد جهیزیه است که از جانب زن به طرفیت شوهر او اقامه می شود .

نحوه تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه

نحوه تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه شباهت هایی کلی با سایر دادخواست های حقوقی دارد. برای تقدیم دادخواست استرداد جهیزیه در ابتدا بایستی فرم دادخواست را تهیه و اقدام به تنظیم آن نمود . خواهان بایستی دادخواست را به دقت تکمیل و امضا نماید. یعنی مشخصات خود را در ستون اول و مشخصات خوانده یا زوج را در ستون دوم نوشته و در صورت داشتن وکیل طلاق، در ستون سوم مربوط به مشخصات وکیل نیز باید نوشته شود. یکی از قسمت های مهم در دادخواست استرداد جهیزیه ، تعیین خواسته و بهای آن است که بایستی به دقت تعیین و مشخص شود چرا که دادگاه صرفا به همان میزان درج شده در دادخواست ترتیب اثر خواهد داد.

استرداد جهیزیه قبل از طلاق

زن این حق را دارد که در هر زمان که صلاح دانست، دادخواست استرداد جهیزیه را ارائه دهد. در صورت بروز چنین مسأله ای، مرد باید طبق قانون مدنی مسکن و وسایل مناسب زندگی را تهیه نموده و سپس نسبت به تنظیم دادخواست الزام به تمکین اقدام نماید. استرداد جهیزیه توسط زوج، که می تواند شامل فروش جهیزیه، انتقال آن به محلی دیگر و … شود، خلاف قانون است و در این حالت زوج مرتکب خیانت در امانت شده است.

سیاهه جهیزیه به چه معناست؟

زن برای اثبات مالک بودن خود در دادگاه خانواده باید دلیل داشته باشد. سیاهه یا لیست یا فاکتور جهیزیه، ورقه ای ساده می باشد که ریز اموالی که زن تحت عنوان جهیزیه آورده است، حتی مارک و تعداد اموال در آن درج شده است. این برگه به خودی خود اهمیتی ندارد و صرفا امضا مرد به ان اعتبار می بخشد. زیرا منظور از سند، برگه ای می باشد که امضا دارد و در مراجع به عنوان دلیل اثباتی شناخته میگردد. برای محکم کاری و داشتن شاهد نیز افراد خانواده همسر نیز معمولا آن را امضا می نمایند. استرداد جهیزیه بدون سیاهه ممکن است اما دشواری های آن بیشتر است.

مدارک لازم برای دعوای استرداد جهیزیه

• هر چیزی که نشان دهنده و ثابت کننده رابطه زوجیت یا اتمام آن باشد مانند عقد نامه، گواهی عدم سازش و…
• برگه و سیاهه ای که از مرد گرفته شده مبنی بر اینکه مال به او تحویل داده شده است.
• سایر مدارک در صورت موجود بودن مانند: شهادت شهود در سیاهه، تامین دلیل ،استشهادیه مبنی بر تعدی و تفریط جهیزیه و…

اختلاف در مالکیت جهیزیه

اختلاف در مالکیت زمانی به وجود می آید که سیاهه ای وجود ندارد زیرا با وجود سیاهه مرد به در اختیار قرار داشتن مالکیت اموال نزد زن اقرار می نماید. اما زمانی که مشخص نیست کدام اموال جز جهیزیه می باشد و کدام اموال در طول زندگی مشترک تحصیل شده است، دادگاه سندی برای اثبات مالکیت زن ندارد و بر اساس علم خود و عرف محل حکم می‌دهد. اگر مرد مدعی باشد که اموال جز جهیزیه نیست باید ثابت کند. اما اگر علم قاضی و اوضاع و احوال و عرف محل نیز کمکی به این موضوع نکند چاره ای نیست که دست به دامان اماره تصرف شویم. طبق این قاعده، تصرف به عنوان مالکیت دلیل مالکیت است. تصرف اختصاصی طرفین به عنوان مالکیت آن قلمداد می کنیم.

پاسخ به چند پرسش درباره دعوای استرداد جهیزیه

مرجع رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه چه دادگاهی است؟

استرداد جهیزیه طبق ماده چهار قانون حمایت خانواده در دادگاه خانواده با طرح دادخواست مطرح می گردد. اما اگر مبلغ خواسته در تهران، زیر بیست میلیون و در شهرستان زیر پنجاه میلیون باشد، باید از طریق شورای حل اختلاف، خواهان استرداد جهیزیه شد.

اگر بخشی از جهیزیه تلف شده باشد آیا مرد باید قیمت آن را بپردازد؟

اگر اثبات شود که توسط مرد از بین رفته بله باید جبران خسارت شود.

اگر زن بدون اجازه شوهر جهیزیه خود را از خانه خارج کند مرد می تواند شکایت کند؟

اگر زن جهیزیه خود را از منزل خارج کند، مرد نمی تواند شکایت کند زیرا تأمین اثاثیه منزل وظیفه شوهر است و شوهر باید شرایط زندگی را برای همسرش فراهم کند و در این صورت حتی اگر دادخواست تمکین مطرح کند، ممکن است بی نتیجه باقی بماند.