قاچاق ارز به چه معناست؟
قاچاق ارز به معنای ورود و یا خروج غیر قانونی ارز که همان واحد پول کشورهای دیگر است می باشد. ورود و خروج ارز از کشور به دلایل امنیتی و مصالح کشور، دارای اهمیت بسیاری می باشد. به همین دلیل قانونگذار ایران در تصویب قوانین مربوط به قاچاق ارز سختگیرانه عمل نموده است. همچنین مراجع رسیدگی کننده به این پرونده ها، در رسیدگی های خود از حساسیت بالایی برخوردار هستند.
موارد قاچاق ارز
در مجموعه قوانین ایران، مصادیق و موارد مربوط به قاچاق ارز در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ذکر شده است. اما باید گفت که این موارد تنها منحصر به مصادیق مذکور در این قانون نمی باشد و ممکن است به برخی از مصادیق قاچاق ارز، در قوانین دیگر اشاره شده باشد. با این حال باید گفت طبق کمیسیون اقتصادی مجلس، برخی از مصادیق قاچاق ارز شامل موارد زیر می شوند:
- ورود یا خروج ارز از کشور بدون رعایت تشریفات قانونی یا از مسیرهای غیرمجاز.
- هر گونه اقدام به خروج ارز از کشور بدون رعایت تشریفات قانونی یا از مسیرهای غیرمجاز به شرط احراز در مراجع ذی صلاح با استناد به قرائن و امارات موجود به عنوان قاچاق ارز محسوب شود.
- انجام هر عملی در کشور که عرفاً معامله ی ارز محسوب می شود. از قبیل خرید، فروش و حواله توسط اشخاصی غیر از صرافی، بانک یا مؤسسه مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی درصورتی که طرف معامله صرافی، بانک یا مؤسسه مالی اعتباری داخلی دارای مجوز مذکور نباشد، همچنین معاملاتی که در حدود ضوابط بانک مرکزی توسط اشخاصی نظیر وارد کنندگان و صادر کنندگان صورت می گیرد از شمول این بند خارج است.
- معامله فردایی ارز اعم از آنکه توسط صرافی یا غیر آن انجام شود. معامله فردایی معامله ای است که تحویل ارز و ریال به روز یا روزهای آینده موکول شده، ولی منجر به تحویل ارز نمی شود یا از ابتدا قصد تحویل ارز وجود نداشته است و قصد طرفین تنها تسویه تفاوت قیمت ارز است.
- انجام کارگزاری خدمات ارزی در داخل کشور برای اشخاص خارج از کشور بدون داشتن مجوز انجام عملیات صرافی از بانک مرکزی است. کارگزار شخصی است که ما به ازای ارز معامله شده را در کشور دریافت می کند.
- ثبت نکردن معاملات ارزی در سامانه ی ارزی یا ثبت ناقص یا خلاف واقع اطلاعات مربوط به معاملات مذکور در این سامانه توسط صرافی، بانک یا مؤسسه مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی.
- ارائه ندادن فاکتور معتبر یا ارائه ی فاکتور خلاف واقع یا دارای اطلاعات ناقص به مشتری توسط صرافی، بانک یا مؤسسه مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی.
- عرضه، حمل یا نگهداری ارز فاقد فاکتور معتبر یا فاقد مجوز ورود توسط اشخاصی غیر از صرافی، بانک یا مؤسسه‌ی مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی.
مجازات قاچاق ارز
طبق قانون قاچاق کالا و ارز، اگر شخصی مرتکب قاچاق ارز شود، علاوه بر ضبط ارز، به پرداخت جریمه نقدی ارز ورودی، یک تا دو برابر بهای ریالی آن و جریمه نقدی ارز خروجی، دو تا چهار برابر بهای ریالی آن محکوم خواهد شد. در صورتی که ارزش ارز مکشوفه برابر تشخیص اولیه ی دستگاه کاشف معادل ده میلیون ریال یا کمتر باشد، با قید در صورت جلسه ی کشف، متهم آن را امضا می کند. درصورت استنکاف، مراتب در صورت جلسه ی کشف قید و حسب مورد، کالا ضبط و به همراه صورت جلسه به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی تحویل می شود و ارز مکشوفه به حساب مشخص شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واریز و رونوشتی از اوراق به متهم ابلاغ می گردد. صاحب ارز می تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ در اداره ی تعزیرات حکومتی شهرستان محل کشف به این تصمیم اعتراض کند.
پاسخ به چند پرسش درباره قاچاق ارز
برای پیشگیری از قاچاق کالا و ارز چه باید کرد؟
می توان با ترخیص و ارائه گواهینامه شناسه کالا از گمرک و استفاده از سامانه های هوشمند در این زمینه، از قاچاق کالا و ارز تا حدود زیادی پیشگیری نمود.
مراجع صالح رسیدگی به جرایم قاچاق کالا و ارز کدامند؟
به طور معمول رسیدگی به جرایم قاچاق کالا و ارز در صلاحیت دادسرا ها و دادگاه های انقلاب است. اما رسیدگی به برخی از پرونده های قاچاق کالا و ارز، در صلاحیت تعزیرات حکومتی قرار دارد. این سازمان که مسئول رسیدگی به تخلفات اقتصادی و صنفی می باشد و به این جرم رسیدگی می کند.
اگر هنگام دستگیری مرتکب جرم قاچاق ارز، عین کالا یا ارز در دسترس نباشد تکلیف چیست؟
طبق ماده 58 قانون مبارزه با قاجاق کالا و ارز، در صورت موجود نبودن عین کالا و یا ارز قاچاق، مرتکب حسب مورد علاوه بر محکومیت به مجازات‌های مقرر، به پرداخت معادل ارزش کالا و ارز نیز محکوم می شود.
