در صورت عدم پرداخت نفقه از جانب مرد، زن می تواند نسبت به شکایت کیفری و یا تنظیم دادخواست حقوقی مبنی بر دعوای مطالبه نفقه اقدام کند.

مردان ملزم به پرداخت حقوق قانونی زن که شامل همه نیاز های متعارف و متناسب با وضعیت زن است می باشند.به محض انعقاد عقد ازدواج، تکالیفی که زوجین در مقابل یک دیگر دارند برقرار می شود. یکی از این تکالیف که بر عهده مرد است، پرداخت نفقه زن می باشد.

در قانون مدنی و کیفری ایران، نسبت به پرداخت نفقه تاکید بسیاری شده است.

شرایط طرح دعوای مطالبه نفقه

جهت طرح دعوای مطالبه نفقه شرایطی لازم است. این شرایط به قرار زیر است:

• وقوع عقد ازدواج دائم: به محض اینکه عقد ازدواج دائم انجام شود، مرد مکلف به پرداخت نفقه زن می باشد.
• تمکین زن: زن در صورتی مستحق پرداخت نفقه است که همسر خود را تمکین کند. تمکین به معنای اطاعت زن از شوهر در ایفای وظایف زوجیت، حسن معاشرت و سکونت در منزل شوهر می باشد.

انواع نفقه

نفقه زوجه

نفقه ای است که پس از ازدواج دائم، شوهر ملزم است به همسر خود پرداخت کند. نفقه شامل پرداخت هزینه های خوراک و پوشاک و اثاث خانه و سایر هزینه ها است که متناسب با وضعیت زن می باشد.

نفقه اقارب و خویشاوندان

نفقه ای است که افراد تحت شرایطی ملزم به پرداخت به بعضی از خویشاوندان خود می باشد. میزان این نفقه با توجه به وضعیت انفاق کننده تعیین می شود.

نفقه در زمان اعمال حق حبس

تا قبل از تصویب قانون حمایت از خانواده، اعمال حق حبس در مورد مهریه در حکم ناشزه بودن نسبی زن محسوب شده و زن حق طرح شکایت کیفری به علت ترک انفاق را نداشته و صرفا می توانست از جنبه حقوقی نسبت به مطالبه نفقه اقدام کند.

اما پس از تصویب قانون حمایت خانواده، زن تا زمانی که در دوران عقد به سر می برد و باکره می باشد، می تواند به جهت عدم پرداخت نفقه شکایت کیفری کند.

نفقه پس از طلاق

در طلاق رجعی در زمان عده که سه ماه و ده روز می باشد، پرداخت نفقه زن بر عهده مرد می باشد. اما در طلاق بائن و فسخ نکاح نفقه ای به زن تعلق نمی گیرد.

نفقه در عده وفات

در عده وفات، نفقه زن در صوررت مطالبه از اموال کسانی که پرداخت نفقه به عهده آنهاست تامین می گردد.

نفقه در ازدواج موقت

در صورتی که زن به عقد موقتی مردی در آید نفقه به او تعلق نمی گیرد. ولی در صورتی که توافق به پرداخت نفقه کرده باشند طبق قانون مدنی نفقه باید به زن پرداخت شود.

نفقه ایام گذشته

زن می تواند علاوه بر نفقه زمان حال، نفقه ایام گذشته را نیز مطالبه کند. نفقه معوقه یا نفقه ایام گذشته به نفقه ای گفته می شود که مرد مکلف به پرداخت بوده ولی از پرداخت آن خودداری نموده است. مطالبه نفقه ایام گذشته فقط با ارائه دادخواست حقوقی امکان پذیر است و امکان طرح شکایت کیفری در این مورد وجود ندارد.

برای مطالبه نفقه به کجا مراجعه کنیم؟

جهت دریافت نفقه باید دادخواست مطالبه نفقه را تقدیم دادگاه نمایید. به منظور تنظیم دادخواست دعوای مطالبه نفقه بهتر است از یک وکیل خانواده کمک بگیرید.

سپس از طریق وکیل و یا دفاتر خدمات قضائی اقدام به طرح دعوای مطالبه نفقه نمایید.

دعوای مطالبه نفقه پیچیدگی خاصی ندارد ولی بهتر است به منظور جلوگیری از ضرر و زیان احتمالی از وکیل خانواده مشاوره بگیرید.

مراحل دعوای حقوقی مطالبه نفقه

اگر مرد نفقه همسر خود را در صورت تمکین زن پرداخت نکند، زن می تواند با تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده، نفقه خود را مطالبه کند. اثبات اینکه زن، همسردائمی مرد است برعهده زن می باشد.

بنابراین در صورت محکومیت مرد به پرداخت نفقه، رای صادره از جانب دادگاه می تواند مبنای درخواست طلاق از سوی زن باشد.

مراحل دعوای کیفری مطالبه نفقه

طبق قانون مجازات اسلامی، ترک انفاق جرم محسوب شده و مردی که در صورت داشتن استطاعت مالی، نفقه همسر خود را در صورت تمکین او پرداخت نکند، از جانب دادگاه به سه تا ماه حبس محکوم می شود.

بنابراین در صورت ترک انفاق از جانب شوهر، زن می تواند جهت اقامه دعوای مطالبه نفقه نسبت به تنظیم شکوائیه و تقدیم آن به دادگاه اقدام نماید.

در صورت اثبات عدم پرداخت نفقه، مرد محکوم به پرداخت نفقه خواهد شد و در صورت امتناع از اجرای حکم مجازات حبس برای او در نظر گرفته می شود.

نحوه اثبات عدم پرداخت نفقه

همانطور که در مطالب بالا گفته شد، اثبات عدم پرداخت نفقه برعهده زن می باشد به این معنی که زن باید ثابت نماید که همسرش نفقه او را برای مدت طولانی پرداخت نکرده است. اثبات این مورد از طریق پرینت حساب بانکی و شهادت شهود می باشد.

همچنین صرف اثبات عقد ازدواج به وسیله زن دئر دعوای مطالبه نفقه کافی است و دادگاه با احراز این امر حکم به پرداخت نفقه خواهد داد؛ مگر آنکه شوهر ثابت کند که زن بدون مانع قانونی از ادای وظایف زوجیت امتناع کرده است که در این صورت زن مستحق دریافت مهریه نخواهد بود.

مدارک لازم جهت طرح دعوای مطلبه نفقه

• اصل سند ازدواج
• اصل شناسنامه و کارت ملی زوجین
• وکالت نامه وکیل در صورت داشتن وکیل و ارائه قرارداد وکالت
• برگ اظهار نامه در صورتی که قبلا برای شوهر اظهار نامه فرستاده شده باشد.

 

برای دعوای مطالبه نفقه کدام مرجع صلاحیت دارد؟

دادخواست حقوقی مطالبه نفقه: طبق قانون حمایت خانواده، زن می تواند در دادگاه محل اقامت همسرش و یا محل اقامت خود اقدام به طرح دعوا نماید.

شکایت کیفری مطالبه نفقه: زن می تواند دعوای کیفری ترک نفقه را در دادسرای محل اقامت مشترک مطرح کند.

پاسخ به چند پرسش درباره نفقه

معیار تعیین نفقه بر چه اساس است؟

معیار تعیین نفقه وضعیت اجتماعی زن است و توانمندی مالی شوهر در این خصوص شرط نمی باشد.

هرگاه شوهر در صورت تمکین زن نفقه او را پرداخت نکند، آیا زن می تواند  اموال شوهرش را توقیف نماید؟

بله، زن می تواند از دادگاه درخواست کند که به ازای نفقه، یکی از اموال مرد را در اختیار او قرار دهد.

آیا زنی که باردار است، پس از طلاق مستحق دریافت نفقه است؟

بله، تا زمان وضع حمل مستحق دریافت نفقه خواهد بود.