نسب در لغت به معنای خویشاوندی و نژاد می باشد.

نسب در اصطلاح حقوقی، به معنای رابطه خویشاوندی میان دو نفر است.

که یکی از نسل دیگری باشد یا هردو از نسل شخص دیگری باشند مانند رابطه پدر و فرزندی و یا خواهر و برادر.

مبنای نسب قانونی، ازدواج قانونی و مشروع زن و شوهر است که به آن نسب مشروع می گویند.

گاهی نسب ناشی از لقاح مصنوعی و یا رابطه شبهه ناک است.

به منظور اینکه رابطه خویشاوندی میان دو نفر ثابت شود باید رابطه زوجیت میان زن و مرد و نسب مادر و پدری به اثبات برسد.

راه های اثبات نسب

اماره قانونی

یکی از راه های اثبات نسب، اماره قانونی است.

اماره قانونی به معنای اوضاع و احوالی است که به حکم قانون، دلیل قانونی دلیل بر امری شناخته شود.

اثبات نسب در زمان زوجیت

طبق قانون، طفل متولد شده در زمان زوجیت ملحق به شوهر است.

به شرط اینکه از تاریخ ازدواج تا زمان تولد، کمتر از 6 ماه و بیشتر از 10 ماه نگذشته باشد.

اثبات نسب پس از انحلال نکاح

به موجب این قانون، هر فرزندی که پس از جدایی پدر و مادر متولد شود، متعلق به شوهر است.

مشروط بر اینکه مادر ازدواج مجدد نکرده باشد.

و از تاریخ جدایی تا روز تولد طفل بیشتر از 10 ماه نگذشته باشد.

اثبات نسب پس از انحلال نکاح و ازدواج مجدد مادر

چنانچه بین زن و مردی جدایی بوجود آید و زن ازدواج مجدد نماید و پس از ازدواج مجدد او فرزندی متولد شود،

اگر از تاریخ جدایی اول 10 ماه نگذشته و ازدواج دوم به 6 ماه رسیده باشد، طبق اماره قانونی متعلق به شوهر دوم است.

مگر آنکه اماره قانونی دیگری، خلاف آن را ثابت کند.

اثبات نسب مادری

اثباتِ نسب مادری بسیار ساده تر از پدری است. زیرا طی نمودن دوران بارداری و زایمان توسط مادر به راحتی قابل انکار نیست.

اگر کسی بخواهد نسب مشروع خودش را به زنی که شوهر دارد اثبات کند می تواند با ارائه دلایل مختلفی مانند شناسنامه و یا شهادت شهود اقدام به طرح دعوای اثبات نسب نماید.

اثبات نسب پدری

اثباتِ نسب پدری بر خلاف مادری به دلیل آزادی مردان در ازدواج موقت، با دشواری های بسیاری رو به رو است.

در این روش استفاده از شهادت شهود ممکن نخواهد بود اما امروزه از طریق انجام آزمایش ها و تست های مختلف، اثبات نسبِ پدری ساده تر از گذشته است.

دلایل دعوای اثباتِ نسب

شناسنامه یا سند ولادت

یکی از متداول ترین ادله ای که در خصوص دعوای اثبات نسب به دادگاه ارائه می شود، شناسنامه است.

آنچه به این سند اصالت می بخشد، گواهی مامور رسمی است.

بنابراین چنانچه ادعا شود که متولد شدن طفل به گونه ای که در شناسنامه آمده است به مامور ثبت احوال اعلام نشده است.

برای اثبات این ادعا باید نسبت به شناسنامه ادعای جعل شود.

شهادت و امارات

طبق قانون، شهادت می تواند تمام ارکان نسب را اثبات کند.

تشخیص صحت شهادت در این خصوص بر عهده دادگاه است.

در مورد امارات در این خصوص می توان به دو اماره اشاره کرد.

نظر کارشناس در مورد تجزیه خون و زندگی مدعی نسب با خانواده ای که خود را منسوب به آن می داند و ارائه او به عنوان فرزند خوانده.

اقرار

نسب با اقرار نیز به اثبات می رسد. اقرار تنها موردی است که قانون مدنی درباره آن، حکم خاص بیان نموده است.

طبق حکم قانون مدنی « اقرار به نسب در صورتی صحیح است که اولا تحقق نسب بر حسب عادت و قانون ممکن باشد.

ثانیا کسی که به نسب او اقرار شده است، تصدیق نماید.

مگر در مورد صغیری که اقرار به فرزندی او شده به شرط آنکه منازعی در بین نباشد.»

مرجع رسیدگی به دعوای اثبات نسب

رسیدگی به این نوع از دعوا در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد. پس از رسیدگی به این دعوا در دادگاه خانواده و صدور رای، رای صادره قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان می باشد.

نقش وکیل در دعوای اثباتِ نسب

به منظور طرح دعوای نسب می توان از یک وکیل خانواده و یا وکیل ثبت احوال به منظور آشنایی با جهات قانونی در این زمینه کمک و راهنمایی گرفت. بنابراین از آنجایی که اثباتِ نسب نیاز به ارائه دلیل و اثبات توسط مدعی دارد نیاز به اطلاعات حقوقی بسیاری دارد که به کمک وکیل می توان از آنها آگاهی یافت.