طلاق غیابی هم یکی از انواع طلاق می‌باشد که مربوط به شرایط خاصی از زندگی زوجین است. این نوع طلاق طبق قانون اساسی شرایط و مراحل خاصی دارد که قاضی پرونده برای صدور حکم طلاق غیابی حصول این شرایط را لازم خواهد دید. در ادامه مراحل طلاق غیابی را به صورت کامل و واضح با هم مرور خواهیم نمود، با این وجود در صورت نیاز به مشاوره حقوقی در این باره بهترین راه مراجعه به یک وکیل دادگستری باتجربه است. روند اجرا و صدور چنین احکامی در دادگاه‌های خانواده پیچیدگی‌هایی دارد که لزوم استفاده از یک وکیل طلاق را اجباری می‌نماید.

حکم غیابی چیست؟

قبل از اینکه به مراحل طلاق غیابی بپردازیم، لازم است تا بند قانونی مربوط به حکم غیابی را با هم مرور کنیم. اینکه چه حکمی غیابی محسوب می‌شود به صورت واضح در قانون بیان شده است. ماده 68 قانون آیین دادرسی مدنی به شرح این حکم می‌پردازد. در این قانون به صراحت قید شده است که اگر دادخواست و شکایتی از شخصی صورت پذیرد و فرد خوانده ابلاغیه را شخصاً تحویل نگیرد، به نوعی دادخواست به وی ابلاغ نشده باشد و وی نیز به طبع در دادگاه حاضر نشده و لایحه هم نفرستاده باشد، دادگاه حکم غیابی برای وی صادر خواهد کرد.

یکی از موارد صدور این حکم در دادگاه خانواده مربوط به حکم طلاق غیابی است. البته علاوه بر نبود طرف مقابل شرایط دیگری نیز برای صدور حکم و طی مراحل طلاق غیابی وجود دارد که آگاهی جزءبه‌جزء آنها برای شرایط خاص نیاز به جلسه مشاوره حقوقی دارد. شرایط و مراحل طلاق غیابی وقتی خواهان زوج یا زوجه باشد، از نظر قانون تفاوت‌هایی با هم دارد که در ادامه به بررسی این مراحل خواهیم پرداخت.

مراحل طلاق غیابی از جانب زوج

در قوانین مدنی ایران اسلامی حق طلاق در شرایط معمول با مرد است. ماده 1133 قانون مدنی به صراحت این حق را در اختیار مرد قرار داده است. از این جهت زوج برای طی مراحل طلاق غیابی نیاز به اثبات شرایط خاصی نخواهد داشت اما قانون در این مواقع حافظ حقوق زنان نیز می‌باشد. به موجب این بند قانونی بعد از ارائه دادخواست طلاق از طرف زوج و ابلاغ آن به زوجه، چه وی در دادگاه حاضر شود یا نشود حکم طلاق صادر خواهد شد. در واقع قانون برای صدور حکم طلاق غیابی وقتی دادخواست از جانب زوج باشد، به دنبال اثبات چیزی نخواهد بود؛ اما این طلاق هم مراحل خاص خود را خواهد داشت و آن هم پرداخت کامل حقوق زوجه است که در حکم دادگاه هم به آن اشاره خواهد شد.

حقوق زوجه وقتی طلاق غیابی از جانب زوج باشد

تمام حقوقی که زوجه در زمان طلاق به عهده همسر خود دارد، در زمان طلاق غیابی نیز باز به گردن وی خواهد بود. از این جهت دادگاه بعد از طی مراحل طلاق غیابی این حقوق را به گردن زوج باقی نگه خواهد داشت. حقوق مالی زن در این طلاق عبارت خواهد بود از:

• مهریه

اگر مهریه از قبل پرداخت نشده باشد، دادگاه این حق را برای زوجه قائل خواهد بود تا آن را مطالبه نماید؛ اما دادگاه این حق را برای زوج نیز قائل خواهد بود تا با ارائه دادخواست اعسار و نداشتن منابع مالی کافی و شهادت شهود مرد رأی به تقسیط مهریه بدهد.

• اجرت‌المثل ایام زوجیت

البته دریافت این بند در رأی دادگاه منوط به مطالبه زوجه خواهد بود.

• نفقه

هم نفقه ایام عده و هم نفقه معوقه اگر به گردن زوج باشد طبق رأی دادگاه مرد مجبور به پرداخت آنها می‌باشد. البته باز شرط مطالبه زوجه و استحقاق وی برای دریافت این حق مالی لازم می‌باشد.

• شرط تصنیف

یکی دیگر از مراحل طلاق غیابی برای زوج در حکم دادگاه بررسی شرط تصنیف دارایی است. جزئیات شرط تصنیف دارایی نیاز به یک جلسه مشاوره حقوقی کامل دارد اما این شرط به بررسی نصف شدن اموالی می‌پردازد که زوج بعد از عقد آنها را به دست آورده است و البته این قسمت از عقدنامه را نیز قبول کرده و امضاء کرده باشد. شرایطی نیز در قانون مدنی پیش‌بینی‌شده است که در صورت عدم رعایت آنها از جانب زوجه این حق از وی ساقط خواهد بود.

مراحل طلاق غیابی از جانب زوجه

برای ارائه دادخواست طلاق از جانب زوجه، وی نیاز به دلایلی محکمه پسند دارد. برخی از این دلایل در خود عقدنامه‌ها مندرج است. با این حال اگر زوج با وجود ابلاغ دادخواست زوجه در دادگاه حاضر نشده و لایحه نیز نداده باشد، قاضی حکم به طلاق غیابی خواهد داد؛ اما طی مراحل طلاق غیابی وقتی این دادخواست از جانب زوجه باشد، نیاز به برقراری شروطی دارد. در وهله اول سه بند 68، 69 و 70 قانون مدنی به شرایط ابلاغیه دادخواست طلاق به زوج می‌پردازد. این دادخواست طبق این بندهای قانونی یا باید به دست خود وی برسد، یا خادم و بستگان نزدیک و یا ابلاغیه در آدرس خوانده چسبانده شود. در این شرایط ابلاغ واقعی و قانونی خواهد بود.

قاضی دادگاه برای طی مراحل طلاق غیابی بایستی شرایط مفقودالاثر بودن و غایب بودن زوج را بررسی نماید. ماده 1029 قانون مدنی به صراحت بیان می‌کند که در صورتی که زوج 4 سال غایب باشد، امکان ارائه دادخواست طلاق غیابی برای زوجه فراهم است. البته یکی از بندهای عقدنامه نیز شرط 6 ماه نبود شوهر و عدم ارائه نفقه از جانب وی را یکی از شرایط طلاق قلمداد نموده است که زوجه از طریق این بند نیز می‌تواند برای دادخواست طلاق اقدام نماید.

یکی دیگر از مراحل طلاق غیابی برای زمانی که دادخواست از جانب زوجه باشد، ارائه آدرس دقیق محل سکونت زوج می‌باشد. اگر زوجه نتواند آدرس دقیق زوج را ارائه نماید، دادگاه می‌بایست با هزینه خواهان در روزنامه‌های کثیرالانتشار آگهی چاپ کرده و حداقل یک ماه پس از صدور این آگهی اقدام به برگزاری جلسه رسیدگی نماید. البته شایان ذکر است که این قانون در بسیاری از موارد مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. مخصوصاً خانم‌هایی که همسرشان در خارج از کشور حضور دارد، چنین شگردهایی برای مفقودالاثر نشان دادن وی انجام می‌گیرد که به طبع قاضی در این مواقع حق اعتراض به رأی پرونده را باقی نگه می‌دارد.