یکی از مهمترین تصمیماتی که هیات عمومی دیوان عالی کشور در دهه های اخیر گرفته است، این بود که نه تنها در حوادث رانندگی بلکه در تمامی جنایات دیه مرد و زن برابر شود. اهمیت این خبر برای افرادی که با این سانحه روبرو شده‌اند دو چندان می باشد به طوری که وقتی در مورد دیه دختران شین آباد که با تمام خسارت های جبران ناپذیر و بدنی متحمل شدند نصف مردان محاسبه شد می توان در مورد اهمیت این خبر نظر داد. در این مقاله با موسسه حقوقی صاحب اندیشه همراه باشید.

تفاوت دیه مرد و زن

یکی از مهمترین موضوعات بحث برانگیز در دوره های اخیر تفاوت دیه و قصاص زنان و مردان بوده است به طوری که این امر پس از پیروزی انقلاب اسلامی اهمیت بیشتری پیدا کرده و افراد زیادی به دنبال تغییر آن بوده اند. لازم است بدانید تغییراتی که در ساختار جامعه و خانواده ها ایجاد شده موجب تغییر در نگرش عمومی درباره زن و مرد شده است. یکی از مهمترین پشتیبان های جدی این بحث ها می باشد. با این وجود لازم است بدانید کتاب تفاوت زن و مرد بررسی مواد قانون مجازات اسلامی ریشه های این موارد حقوقی را جستجو کرده تا بتواند به دفاع از آن بپردازد.

یکی از مهمترین مفاد این قانون که البته در حال حاضر تغییراتی کرده است این بوده که هنگامی که مرد مسلمانی زن مسلمانی را بکشد محکوم به قصاص می باشد اما اگر زن مسلمان مرد مسلمانی را بکشد باید قبل از قصاص قاتل، نصف دیه مرد را به او بپردازد که این تفاوت فاحشی است که در جامعه مشاهده می ‌شود. اما لازم است بدانید که در حال حاضر و در سال جاری مواردی در مورد برابری دیه مرد و زن ذکر شده که سعی داریم در ادامه این مقاله به آن بپردازیم.

حکم برابری دیه مرد و زن

در ۳۱ اردیبهشت سال جاری رای وحدت رویه توسط دیوان عالی کشور صادر شد که طبق این رای هیات عمومی دیوان عالی کشور مهمترین تصمیم قضایی خود در چند دهه اخیر را گرفته که طبق آن برابری در دیه مرد و زن مشاهده می شود. دقت داشته باشید صندوق تامین خسارت های بدنی طبق این رای مستلزم است که ما به التفاوت دیه مرد و زن را پرداخت کنند.

لازم است بدانید در ماده ۵۵۱ قانون مجازات اسلامی دیه قتل زن نصف دیه مرد می باشد و همچنین در ماده ۵۶۷ شده است که دیه مرد و زن در اعضا و منافع تا کمتر از ثلث دیه کامل مرد یکی بوده و اگر ثلث یا بیشتر شود آن زمان به نصف تبدیل می شود. همچنین لازم است بدانید در تبصره ذیل ماده ۵۵۱ تمامی جنایاتی که علیه مرد نمی ‌باشد لازم است معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از صندوق تامین خسارت های بدنی پرداخت شود. با وجود این موارد هیات عمومی دیوان عالی کشور طبق ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری جلسه تشکیل داده و برای رفع تعارض در یک رای وحدت رویه صادر کردند. دقت داشته باشید این راه مانند دیگر آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور، در دادگاه حکم قانون بوده و تنها در هنگام رای وحدت رویه موخر بی اثر می باشد.

دیه زن و مرد در رانندگی

یکی از موارد بسیار مهم در مورد برابری دیه مرد و زن در حوادث رانندگی می باشد، به طوری که این موضوع جزو دغدغه های ذهنی رانندگان بوده و افراد زیادی به دنبال اطلاع از آن هستند. در این باره لازم است بدانید در چند سال گذشته دیه مرد و زن در تصادفات برابر شده است به طوری که در ماده ۱۰ قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به ثالث در صورت حوادثی ناشی از وسایل نقلیه، بیمه گر مکلف است که خسارت وارد شده را به زیان دیدگان بدون لحاظ جنسیت و دین تا سقف تعهدات بیمه نامه پرداخت نماید.

با این حال در می یابیم که در این مورد دیه زنان با مردان برابر می باشد. اما همانطور که گفته شد لازم است بدانید در حال حاضر علیرغم برابری دیه مرد و زن در رانندگی در دیگر حوادث و جنایات نیز این دیه به برابری رسیده است که باید مورد توجه قرار گیرد.

اهمیت برابری دیه زن و مرد

با شنیدن خبر برابری دیه مرد و زن شاید برای بسیاری از افراد سوال پیش بیاید که اهمیت این موضوع تا چه حد می باشد. دقت داشته باشید همانطور که بیشتر هم اشاره شد زمانی می توانیم به اهمیت این خبر برسیم که به یاد بیاوریم دختران شین آباد با وجود اینکه خسارت های جبران ناپذیری را متحمل شدند اما نصف مردان دیه گرفتند که توجه به این خبر تا چه حد می تواند غم انگیز باشد و همچنین در ماجرای آتش سوزی دختران که حادثه تلخی بود همین امر مشاهده شد و طبق قانون دیه خانم‌ ها نسبت به آقایان پرداخت شد.

در پی حادثه شهربازی و قطع نخاع شدن نگار قربانی باز هم نصف دیه پرداخت شده است که این موارد تنها تعدادی از مثال های تلخ و حادثه هایی بود که برای افراد مختلف رخ داده و با این حال مشاهده شده است که هیات عمومی دیوان عالی کشور با نظری قاطع اقدام به صدور رای برابری دیه مرد و زن کرده اند تا یکی از رای های مهم خود را صادر کرده باشند.

اجرای رای وحدت رویه

با وجود اینکه احکام شرعی تماما از قرآن و روایات استخراج می ‌شود لازم است بدانید در مورد یکسان نبودن دیه نیز احکام صادر شده که ریشه در قرآن و سنت و روایات دارد. با این حال لازم است بدانید که واقعیتی که در مورد این برابری وجود دارد این می باشد که علیرغم صدور رای هیات عمومی دیوان هیچ گونه اتفاق تازه ای رخ نداده است و همچنان موضوع اصلی تفاوت بوده که همچنان به قوت خود باقی می باشد. البته در مورد برابری دیه مرد و زن در رانندگی همانطور که بیان شد ۳ سال پیش این اتفاق مبارک رخ داد و در حال حاضر نیز برابری در دیه در تصادفات صورت می گیرد.

علت صدور رای وحدت رویه

مهمترین علت صدور رای وحدت رویه اخیر که مرتبط با برابری دیه  می باشد این بوده است که چند شعبه تجدید نظر در استان های مختلف در تبصره ماده ۵۵۱ قانون مجازات اسلامی آرا تعارضی صادر کردند و بیان نمودند که پرداخت تفاوت دیه زن و مرد باید از سوی صندوق تامین خسارت های بدنی صورت گیرد. با این وجود هیات عمومی دیوان عالی کشور نیز اقدام به برگزاری جلسه نموده و رای وحدت رویه را صادر کردند. دقت داشته باشید هیات عمومی دیوان عالی کشور تاکید کرد که در تمامی جنایات که علیه زنان اعم از نقص اعضا یا نفس و قتل صورت می گیرد لازم است که مابه التفاوت دیه از صندوق مذکور پرداخت شده و این امر اختصاص به این صندوق دارد.

قاعده فقهی در صدور رای وحدت رویه

لازم است بدانید در بحث فقهی صدور رای وحدت رویه بسیاری از صاحب نظران فقهی اعتقاد دارند که لازم است جبران کننده فقدان شخص مقدور برای اولیای قتل و جبران کننده خسارت ‌های وارد شده برای مجروحین و آسیب ‌دیدگان باشند.

لازم است بدانید بر اساس نظریه بعضی از فقها دلیل نابرابری در زنان و مردان در طول تاریخ اسلام این بوده است که اینها هم جزو احکام امضایی اسلام می باشد به طوری که احکام امضایی، احکامی بوده اند که ریشه در دوران پیش از اسلام و در شبه جزیره عربستان داشته است به طوری که در آن زمان در هنگام وقوع قتل یا آسیب بدنی ارزشیابی از طریق ارزش شتر جبران می شده است و با وجود اینکه در آن روزگار اعراب در شهرهای مکه و مدینه اینگونه بودند که تنها تامین معاش خانواده از طریق مرد ممکن بوده و زنان به علت های مختلف امکان حضور در جامعه را نداشتند با این حال در آن زمان دیه زن نصف دیه مرد محاسبه شده است.

برابر شدن دیه مسلمانان با دیگر دین ها

با ارائه رای برابری مشاهده شده است که فقهایی نیز در مورد برابری دین مسلمانان با دیگر دین‌ ها به تغییر فتوا ترغیب شده اند. دقت داشته باشید با ارائه این رای بستری برابر به زنان و مردان ایجاد شده به طوری که مشاهده می شود در بسیاری از حوادث که زنان قربانیان می باشند به خصوص در زد و خوردهای زناشویی که منجر به آسیب های غیر عمدی و یا عمدی زنان توسط شوهران یا دیگر بستگان می‌ شود این برابری می تواند یک عامل مهم بازدارنده در حوادث باشد.

پرداخت دیه مرد و زن

همانطور که پیشتر هم ذکر شد لازم است بدانید پرداخت دیه برابر از طریق صندوق تامین خسارت های بدنی صورت گرفته که این امر می تواند گامی برای تحقق حقوق زنان قربانی حوادث و خشونت های مختلف می باشد که با رعایت مصالح دینی و شرعی صورت گرفته است. دقت داشته باشید جبران خسارت توسط صندوق تامین خسارت های بدنی سخنی تازه نبوده بلکه سال ها قبل قانون مجازات اسلامی پیش بینی کرده تا تفاوت بین زنان و مردان از این صندوق تامین شود به طوری که می ‌توان گفت حداقل ۵ سال است که قانونگذار کوشیده تا در صورت تغییر در قوانین شرعی لااقل اگر برابری اتفاق نمی افتد بتواند دیه زن را به نوعی تا سقف مرد بالا برده و نقش حمایتی خود را از افراد آسیب دیده ایفا نماید.

منبع : ویکی‌پدیا ، دانشنامه آزاد