شروط ضمن عقد ازدواج چیست؟
طبق قانون مدنی، طرفین می توانند هنگام انعقاد قرارداد، شروط مدنظر خود را در عقد ذکر نمایند. شروط ضمن عقد ازدواج از جمله تعهداتی است که در حین عقد ازدواج و با توافق زوجین در سند رسمی ازدواج ذکر می شود. در قانون مدنی ایران، شوهر در مقابل زن دارای حقوق و اختیاراتی است که زن فاقد آن ها می باشد. حقوق و اختیاراتی که مختص مرد می باشند شامل: ازدواج مجدد، طلاق دادن زن، تعیین محل سکونت، ریاست بر خانواده و … می باشند. اگرچه این حقوق و اختیارات بر اساس قانون برای مردان پیش بینی شده است، گاهی ممکن است برخی از مردان از این اختیارات سوء استفاده نمایند و شرایط سختی برای زن در زندگی مشترک به وجود آید. بنابراین قانون مدنی با پیش بینی شروط ضمن عقد ازدواج، شرایطی را برای زنان فراهم نموده است که به موجب این شروط، اختیاراتی برای زن به وجود می آید.
موارد شروط ضمن عقد ازدواج
طرفین می توانند هر شرطی که خلاف مقتضای ذات عقد نباشد را عقد ازدواج خود بگنجانند. شروطی که ضمن عقد ازدواج مطرح و در سند ازدواج درج می شوند، شامل موارد زیر می باشد:
- بر اساس این شرط زوج به زوجه وکالت بلاعزل می دهد تا در هر زمان که می خواهد از جانب مرد اقدام به طلاق نماید.
- طبق این شرط زن اجازه دارد که در هر زمان که مایل بود به خارج از کشور برود و در این خصوص به اجازه مجدد مرد نیاز نیست.
- زوجه حق ادامه تحصیل تا هر مقطع که لازم بداند و همچنین در هر محلی که تعیین نماید، خواهد داشت.
- زوج، زوجه را در انتخاب شغلی که به آن مایل است مخیر می کند و اجازه می دهد که زوجه مشغول به کار شود.
- طبق این شرط زوج و زوجه متعهد می شوند که هنگام جدایی چه طلاق از طرف مرد باشد و چه از طرف زن، کلیه دارایی هایی که بعد از ازدواج کسب نموده اند را میان خود تقسیم نمایند.
- بر اساس این شرط حق انتخاب محل سکونت مشترک با توافق طرفین انجام خواهد شد.
- در صورت وقوع طلاق بین زوجین، حضانت فرزندان بر اساس توافق میان طرفین تعیین می شود و همچنین اگر حضانت فرزندان با مادر باشد برای خروج فرزندان از کشور نیازی به اذن پدر نباشد.
سایر شروط ضمن عقد
شروط دیگری به عنوان شروط ضمن عقد ازدواج از جانب قوه قضائیه پیش بینی شده است که این شروط به قرار زیر می باشند:
- زوج، زوجه را در ادامه تحصیل در هر مکان مخیر می نماید.
- زوج، زوجه را به اشتغال در هر شغلی که لازم بداند و شرایط ایجاب نماید، مخیر می سازد.
- زوج به زوجه وکالت بلاعزل می دهد که با همه اختیارات قانونی و بدون اجازه کتبی شوهر از کشور خارج شود.
- زوج متعهد می شود که هنگام جدایی چنانچه طلاق به درخواست زن نباشد، تا نصف دارایی هایی که پس از ازدواج کسب کرده است را به زوجه منتقل نماید. ( شرط تنصیف دارایی)
- زوج به زوجه وکالت بلاعزل می دهد که زوجه در هر زمان که لازم باشد و تحت هر شرایطی از جانب زوج اقدام به مطلقه نمودن خود نماید.
شرایط حق طلاق
همان طور که ذکر شد مرد با وکالت بلاعزلی که به زن به موجب شروط ضمن عقد ازدواج می دهد، زن می تواند از جانب شوهر خود را مطلقه نماید. اما قانون گذار در این خصوص شرایطی را پیش بینی نموده است که در صورت تحقق این شروط، دادگاه مجوز طلاق از طریق توکیل به زن را صادر می نماید. این شرایط عبارتند از:
- استنکاف شوهر از پرداخت نفقه به مدت 6 ماه
- سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل سازد.
- ابتلای زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره انگیز باشد.
- جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.
- عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه منافی با حیثیت خانوادگی زوجه باشد.
- محکومیت قطعی شوهر به مجازات 5 سال حبس یا بیشتر.
- اعتیاد شوهر به مواد مخدر.
- ترک زندگی خانوادگی از جانب زوج بدون عذر موجه.
- در صورتی که زوج مفقود الاثر شود و ظرف 6 ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه، پیدا نشود.
- زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه بین همسران خود با مساوات رفتار نکند.
پاسخ به چند پرسش درباره شرایط ضمن عقد ازدواج
آیا زن می تواند ضمن عقد ازدواج شرط نماید که مرد ازدواج مجدد ننماید؟
از آنجا که ازدواج مجدد حق قانونی مرد می باشد و شروطی که ضمن عقد ازدواج مطرح می شوند نباید از مرد یا زن سلب حق نمایند. چنین شرطی صحیح نمی باشد.
تحت چه شرایطی شرط تنصیف دارایی محقق می شود؟
هرگاه شرط تنصیف دارایی در سند ازدواج مطرح شود و طلاق از طرف مرد واقع شود بدون اینکه زن سوء رفتار داشته باشد، بر اساس شرط تنصیف دارایی، مرد باید تا نصف دارایی های موجود خود را علاوه بر پرداخت مهریه به زن منتقل نماید.
آیا به غیر از شروطی که ذکر شد می توان شروط دیگری در سند ازدواج بگنجانیم؟
بله زوجین می توانند هر شرطی که خلاف مقتضای ذات عقد نباشد و مبنای قانونی داشته باشد را به عنوان شرط ضمن عقد ازدواج در سند ازدواج خود بگنجانند.
