اجرت المثل ایام زوجیت چیست؟

یکی از حقوق ویژه ای که به موجب قانون برای زنان در نظر گرفته شده است، اجرت المثل ایام زوجیت است. طبق تبصره ماده 336 قانون مدنی که مقرر می دارد: « چنانچه زوجه کار هایی را که شرعا به عهده وی نبوده و عرفا برای آن کار ها اجرت المثل تعلق می گیرد و به دستور زوج و با قصد عدم تبرع انجام شده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت المثل کار های انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می دهد.» مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت، با تقدیم دادخواست از جانب زوجه به دادگاه خانواده صورت می گیرد. همچنین هنگامی که پرونده طلاق در دادگاه مطرح باشد، دادگاه ضمن رای خود باید تکلیف اجرت المثل را نیز تعیین نماید.

نحوه محاسبه اجرت المثل ایام زوجیت

محاسبه اجرت المثل به طور معمول بر مبنای سنوات زندگی زناشویی تعیین می شود. نحوه محاسبه آن نیز یا به صورت توافقی بین زوجین و یا توسط کارشناس دادگاه تعیین می شود. باید به این نکته توجه داشت که اجرت المثل زمانی به زوجه تعلق می گیرد که طلاق جاری شود. بنابراین در غیر از موارد طلاق چون ممکن است در صورت تداوم زندگی زوجین، تحولاتی در وضعیت زندگی و اموال مرد به وجود آید که این تحولات در محاسبه اجرت المثل ایام زوجیت موثر باشد، معمولا مطالبه اجرت المثل صورت نمی گیرد.

مراحل مطالبه اجرت المثل

طبق قانون حمایت خانواده در طلاق توافقی، زن و مرد قبل از طلاق باید تکلیف پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت را طبق توافق میان خود تعیین نمایند. اما در صورتی که طلاق توافقی نباشد، دادگاه ضمن رای به طلاق نسبت به حقوق مالی زن از جمله اجرت المثل ایام زوجیت، تعیین تکلیف می کند. در صورت حدوث اختلاف در این زمینه، دادگاه خانواده با صدور قرار ارجاع امر به کارشناس، تعیین مقدار اجرت المثل را به عهده کارشناس می گذارد.

شرایط دریافت اجرت المثل ایام زوجیت

طبق تعریف قانون مدنی از اجرت المثل ایام زوجیت، زوجه باید کار هایی را انجام داده باشد که شرعا بر عهده وی نبوده است. مانند نظافت منزل و امور آشپزی که زن به موجب عرف و قانون موظف به انجام این کار ها نیست. بنابراین زوجه نمی تواند بابت کار هایی که بر اساس قانون وظیفه او محسوب می شود مانند تمکین، اجرت المثل دریافت نماید. بنابراین شرایط دریافت به شرح زیر است:

• زوجه اموری را که انجام می دهد باید به دستور زوج باشد.
• زوجه با قصد عدم تبرع (رایگان) این امور را انجام داده باشد.
• اموری که زوجه انجام داده است به موجب قانون برعهده او نباشد.
• احراز تمام این موارد از جانب دادگاه.

اعسار از پرداخت اجرت المثل

پس از صدور حکم قطعی از جانب دادگاه در خصوص دعوای مطالبه اجرت المثل، زن باید به منظور اجرای این حکم از دادگاه تقاضای صدور اجرائیه نماید. پس از تقاضای زوجه، دادگاه مکلف است اجرائیه را صادر و به زوج ابلاغ نماید. در این صورت مرد یک ماه از تاریخ صدور اجرائیه فرصت دارد تا جهت طرح دعوای اعسار اقدام نماید. چنانچه این مهلت منقضی شود، باید به منظور طرح دعوای اعسار، تامینی مانند فیش حقوقی و … به دادگاه ارائه نماید و سپس دادخواست اعسار دهد. دادگاه پس از رسیدگی به دادخواست اعسار، در صورت احراز شرایط قانونی و عدم توانایی مالی مرد، تقاضای اعسار او را می پذیرد.

موارد فسخ قرارداد

پاسخ به چند پرسش درباره اجرت المثل ایام زوجیت

مبلغ اجرت المثل ایام زوجیت حدودا چقدر می باشد؟

اجرت المثل ایام زوجیت بر اساس خصوصیات زن از جمله تحصیلات، سن، شغل و … تعیین می شود. بنابراین دارای مقدار مشخصی نیست و به طور معمول توسط دادگاه بر اساس شرایط زن و میزان ثروت و دارایی های منقول و غیر منقول مرد تعیین می شود.

آیا در صورت عدم پرداخت اجرت المثل، زن می تواند حکم جلب مرد را بگیرد؟

بله. اگر حکم قطعی از جانب دادگاه صادر شده باشد و سپس اجرائیه صادر شود و مرد یک ماه از زمان ابلاغ اجرائیه اقدام به پرداخت اجرت المثل و یا طرح دعوای اعسار ننموده باشد، دادگاه می تواند به تقاضای زوجه، حکم جلب مرد را صادر نماید.

آیا به زن ناشزه اجرت المثل ایام زوجیت تعلق می گیرد؟

به موجب قانون حمایت خانواده، به زنی که تمکین نکند (ناشزه) اجرت المثل تعلق می گیرد. بنابراین اگر زنی ناشزه باشد و مرد نیز حکم الزام به تمکین او را داشته باشد، باز هم اجرت المثل به او تعلق می گیرد.