پناهندگی چیست؟
یکی از روش های مهاجرت به کشور های دیگر، پناهندگی است که معمولا این روش توصیه نمی شود و باید توجه داشت که بین مهاجرت و پناهندگی، تفاوت های بسیاری وجود دارد که این دو مسئله را کاملا از یکدیگر جدا می کند، در حقیقت می توان گفت پناهندگی نوعی مهاجرت غیر قانونی است که به روش های مختلفی انجام می شود و تحت شرایط خاصی امکان پذیر می باشد. بنابراین به کسی که کشور خود را به دلایل مختلفی ترک می کند و به کشور دیگری تقاضای پناهندگی می دهد، پناهجو می گویند.
راه های درخواست پناهندگی
برخی از کشور ها به متقاضیان ویزای پناهندگی می دهند که یک راه امن و قانونی برای رسیدن به کشوری است که در آن تقاضای پناهندگی صورت می گیرد. اما بسیاری از کشورها این کار را انجام نمی دهند، به همین دلیل بسیاری از افراد برای ورود به این کشورها با خطرات زیادی مواجه می شوند. در بسیاری از کشور ها تقاضای پناهندگی تنها در موارد زیر انجام می شود:
- هنگامی که پناهجو برای اولین بار از طریق زمینی یا هوایی وارد کشور می شود، قبل از عبور از کنترل مهاجرت در بدو ورود در بندر.
- متقاضی پناهندگی در ورود به کشور پس از گذر از کنترل مهاجرت، برای پناهندگی اقدام می کند.
- در ساحل ورودی کشور بعد از گیشه کنترل مهاجرت، فرد درخواست پناهندگی می کند، برخی کشورها مدارا کرده و در ساحل می پذیرند اما برخی دولت‌ها اقدام به دستگیری یا بازداشت کسانی که برای پناهندگی اقدام کرده‌اند یا در حال اقدام هستند می کنند.
- پس از ورود غیرمجاز و دور زدن کنترل مهاجرت.
- پس از ورود قانونی، اما پس از آن که مهلت اقامت از سررسید بگذرد، مانند گذشتن از مهلت ویزا.
- در واکنش به بازداشت یا دستگیری توسط مجریان اداره مهاجرت درخواست پناهندگی می کند.
شرایط اخذ پناهندگی
به طور معمول افرادی واجد شرایط اخذ پناهندگی هستند که به دلایل بسیار مشخصی که توسط کشور پذیرنده و قوانین بین المللی بیان شده و مورد قبول است، ترس از بازگشت به کشور خود را داشته باشند. بنابراین برای واجد شرایط بودن جهت دریافت پناهندگی، یک شخص باید بر اساس هر یک از عوامل نژاد پرستی، دین یا سیاست، ملیت و یا عضویت در یک گروه خاص اجتماعی، نشان دهد که در وطن خود مورد آزار و شکنجه قرار گرفته و یا از اینکه در آینده با آزار و شکنجه روبرو شوند، واهمه دارند. اینگونه افراد می توانند درخواست پناهندگی دهند و اگر ادعای آنها واقعی باشد، به راحتی و در مدت زمان کوتاهی می توانند پذیرفته شوند و اقامت کشور مورد نظر را دریافت نمایند.
مدارک لازم جهت اخد پناهندگی
مدارک لازم جهت اخذ پناهندگی بسته به روشی که افراد انتخاب می کنند، متفاوت است:
- اگر فردی به صورت غیرقانونی وارد کشوری شود و اعلام پناهندگی نماید، معمولا نیازی به هیچ مدرکی نیست و تنها باید فرم درخواست را پر کند.
- افراد پناهجو باید مدارکی دال بر اثبات هویت خود به اداره مهاجرت و یا سازمان ملل ارائه نمایند که این مدارک می تواند پاسپورت معتبر و یا ترجمه شناسنامه و یا یک مدرک عکس دار باشد تا از این طریق بتواند تاریخ تولد و هویت شخص را شناسایی کنند.
- علاوه بر این مدارک، شخص پناهنده باید دلایل کافی برای درخواست خود داشته باشد، به عبارتی شخص باید ثابت کند که جانش در کشور و وطن خود در خطر بوده و به همین دلیل مجبور به ترک وطن شده است که این موضوع باید برای اداره مهاجرت کشور پذیرنده، به خوبی شفاف سازی و اثبات شود.
رد درخواست پناهندگی
اغلب اتفاق می افتد که درخواست شخص در کشوری که از آن تقاضای پناهندگی دارد، پذیرفته نشده و آن کشور وضعیت فرد را به رسمیت نمی شناسد و این افراد را مهاجران غیر قانونی معرفی می کند. بنابراین یا برخی از پناهجویان مجبور به اقامت موقت در این کشور می شوند و یا برخی دیگر داوطلبانه به کشور خود باز می گردند و یا ممکن است مجبور به بازگشت به کشور خود شوند. معمولا این اشخاص قبل از این که اخراج شوند، تحت بازداشت اداره مهاجرت کشور مقیم قرار می گیرند.
پاسخ به چند پرسش درباره پناهندگی
معمولا چه کشور هایی پناهنده می پذیرند؟
کشورهای اتحادیه اروپا و منطقه شنگن، کشورهای آمریکای جنوبی، ایالات متحده و کانادا و برخی از کشور های منطقه جنوب شرقی آسیا مانند کره جنوبی، پناهنده می گیرند که هر کدام از این کشورها طبق قوانین این کنوانسیون و همچنین با رعایت اصول اداره مهاجرت، درخواست پناهندگان را پذیرش و یا رد می کنند.
افراد پناهجو از چه حقوقی برخوردارند؟
پناهجویان زمانی که در انتظار رسیدگی به درخواست خود در کشور دیگری به سر می برند، از حقوق محدودی برخوردارند و یا حتی مجاز به کار کردن در آن کشور نمی باشند.
آیا قوانین ایران پناهندگی را به رسمیت می شناسند؟
بله قوانین ایران این موضوع را به رسمیت شناخته و بنا به اعلام آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد، ایران چهارمین کشور دارای پناهنده است.
