خیانت در امانت به چه معناست؟
خیانت در امانت از جمله جرایم مالی و جرایم علیه اموال است. جرم خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی تعریف نشده است اما حقوقدانان با توجه به مصادیق مذکور در مواد 673 و 674 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 خیانت در امانت را به عمل عمدی و بر خلاف امانت امین به ضرر صاحب مال تعریف کرده اند. با توجه به این موارد، خیانت در امانت عبارت است از استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نمودن توام با سوء نیت مالی که از طرف مالک یا متصرف قانونی به کسی سپرده شده و بنا بر استرداد آن بوده است.
شرایط تحقق جرم خیانت در امانت
برای آنکه جرم فوق محقق شود شرایطی لازم است که این شرایط به قرار زیر است:
- موضوع جرم و یا شیء امانی باید مال و یا وسیله تحصیل مال باشد.
- مال امانی باید به طریق قانونی از سوی مالک یا متصرف قانونی به شخص امین سپرده شود.
- امین در بازگرداندن امانت اهمال کرده باشد و یا مال را به نحو متقلبانه، تصاحب، مصرف و یا تلف نماید.
- رابطه بین عمل ارتکابی امین و ضرر مالک و یا متصرف قانونی در از دست دادن مال یا منافع آن مشخص و مشهود باشد.
مجازات جرم خیانت در امانت
مجازات اصلی مرتکب جرم خیانت در امانت بر اساس ماده 674 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 حبس از 6 ماه تا 3 سال است. همچنین قانونگذار در ماده 673 قانون مذکور، برای سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء، یک تا سه سال حبس تعیین کرده است. در خصوص جرم مذکور مانند سایر جرایم تعزیری درجه یک تا درجه پنج، مجازات تکمیلی نیز در نظر گرفته شده است.
مصادیق جرم خیانت در امانت
در برخی از مواد قانون مجازات اسلامی به مصادیق و صور های خاص جرم فوق اشاره شده است این مصادیق شامل موارد زیر می باشد:
- سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص
- سوء استفاده از سفید مهر
- خیانت مستخدمین دولت در اموال و اسناد دولتی
مراحل شکایت از جرم خیانت در امانت
شما می توانید در صورتی که از وقوع جرم خیانت در امانت متضرر شده باشید و قصد شکایت در این مورد را داشته باشید مراحل زیر را انجام دهید:
- ابتدا باید برای چگونگی طرح شکایت و کسب ادله با یک وکیل کیفری مشورت نمایید.
- سپس با مراجعه به دفاتر خدمات قضائی یا دادسرا اقدام به تنظیم شکوائیه نمایید.
- پس از تنظیم شکوائیه و ثبت نام در سامانه ثنا، وقت رسیدگی دادگاه به شما ابلاغ می شود.
- دادگاه پس از رسیدگی به پرونده با استناد به مدارک موجود اقدام به صدور رای و احیای حقوق شما می نماید.
- رای صادره از جانب دادگاه برای شما ابلاغ خواهد شد.
تفاوت خیانت در امانت با کلاهبرداری و سرقت
جرم گفته شده از جمله جرایم مقید می باشد. به این معنی که تنها زمانی این جرم محقق می شود که رفتار مرتکب منتهی به نتیجه ای مجرمانه مانند ورود ضرر به مالک و … گردد. در جرم کلاهبرداری نتیجه مجرمانه بردن مال غیر است همچنین بهره مندی کلاهبردار یا فرد مورد نظر از وقوع جرم نیز شرط می باشد. اما در جرم مورد بحث، صرف ورود ضرر به مالک یا متصرف قانونی شرط وقوع جرم است و نفع مرتکب شرط نمی باشد. همچنین در جرم کلاهبرداری متهم با توسل به وسایل متقلبانه، مال غیر را به دست می آورد. در صورتی که در جرم مذکور زیان دیده از جرم با میل و رضایت خود مال خود را در اختیار مرتکب می گذارد. تفاوت دیگر این جرم با سرقت در این است که در سرقت، مرتکب مال غیر را به صورت مخفیانه می رباید.
جرم خیانت در امانت در قوانین دیگر
همانطور که گفته شد بحث فوق با بحث ماده 674 تعزیرات قانون مجازات اسلامی متفاوت است اما قانونگذار و حقوقدانان حکم و مجازات آن را با این ماده منطبق می دانند. اما در برخی از قوانین خاص به این جرم نیز اشاره شده است این موارد شامل:
- خیانت در امانت در قانون تصدیق انحصار وراثت
- خیانت در امانت در قانون ثبت اسناد و املاک
- خیانت در امانت در قانون تجارت
- خیانت در امانت در قانون شرکتهای تعاونی
پاسخ به چند پرسش درباره خیانت در امانت
جرم خیانت در امانت چگونه اثبات می شود؟
خیانت در امانت مانند سایر جرایم با ادله ای همچون شهادت، اقرار، سند و علم قاضی به اثبات می رسد.
مرجع صالح رسیدگی به جرم خیانت در امانت کجاست؟
مرجع صالح برای این جرم مانند سایر جرایم در مرحله تحقیق دادسرای عمومی و در مرحله رسیدگی دادگاه کیفری دو می باشد.
برای شکایت از جرم خیانت در امانت چه مدارکی لازم است؟
- مدارک شناسایی مانند شناسنامه و کارت ملی
- ارائه مدارک و مستندات در خصوص اموالی که موضوع جرم می باشد.
