مقررات تغییر جنسیت
تغییر جنسیت در ایران، بر خلاف دیگر کشور های اسلامی، برای اشخاصی که در مصاحبه های روان شناختی قبول شوند و قادر به پرداخت هزینه های عمل باشند، مجاز می باشد. طبق ماده 939 قانون مدنی در بیان قواعد مربوط به ارث شخص خنثی، اگر در شخص میان جنسی یا خنثی، علائم جنس مخالف بر علائم جنس واقعی خود غالب باشد، شخص تابع احکام آن جنسی است که علائم آن در او غالب می باشد. همچنین طبق قانون حمایت از خانواده مصوب سال 1391 برای درخواست تغییر جنسیت، فرد باید به دادگاه خانواده مراجعه نماید. تعداد موارد عمل جراحی تغییر جنسیت در ایران نسبت به کشور های اروپایی بسیار بیشتر است زیرا در ایران همجنسگرایی ممنوع می باشد. قانون ایران، همجنسگرایی را بر اساس قران ممنوع دانسته و حتی جرم نیز محسوب می شود و گاهی مجازات مرگ برای آن در نظر گرفته شده است.
مراحل اخذ مجوز تغییر جنسیت
مجوز عمل جراحی تغییر جنسیت افراد، پس از انجام دادن مراحل زیر از جانب دادگاه خانواده صادر می شود:
- مراجعه به روان پزشک
- گذراندن دوره روان درمانی
- اخذ تاییدیه از روان پزشک مبنی بر ترنس بودن شخص
- انجام آزمایش های هورمونی کاریوتایپ برای اطمینان از عدم وجود اختلالات هورمونی
- مراجعه به دادگاه خانواده و تنظیم دادخواست تغییر جنسیت و تغییر نام
- دریافت تاییدیه پزشکی قانونی و ارجاع آن به دادگاه
- دریافت حکم مبنی بر جواز تغییر جنسیت و تغییر نام از جانب دادگاه
تغییر جنسیت در حقوق ایران
در حقوق ایران، بسیاری از فقهای اهل شیعه بر این نظر هستند که تغییر جنسیت حرام نیست و حتی فتوا های معتبری در زمینه جواز تغییر جنسیت از بعضی از فقها ارائه شده است. همچنین قانون مدنی ایران و بعد ها قانون حمایت خانواده با تعیین مرجع صالح برای تغییر جنسیت، این عمل را مجاز اعلام نموده است. بنا بر این اساس یک رویه فقهی و قانونی به وجود آمده است که افراد بیمار جسمی یا روحی، تحت نظر پزشک و با عمل جراحی می توانند تغییر جنسیت داده و از حمایت های قانونی بهره مند شوند.
هزینه جراحی تغییر جنسیت
هزینه جراحی تغییر جنسیت در بیمارستان های دولتی و خصوصی با هم متفاوت است. این هزینه در بیمارستان های دولتی معمولا 4 تا 5 میلیون تومان می باشد. اما اگر این عمل در کلینیک یا بیمارستان های تخصصی انجام شود، هزینه آن تقریبا بالای 15 میلیون تومان است.
دلایل تغییر جنسیت از نظر فقهای شیعه
فقهای شیعه معتقدند که دلیل شرعی از قرآن کریم و یا روایات اسلامی، مبنی بر حرام بودن تغییر جنسیت وجود ندارد. همچنین ایشان معتقدند کسانی که خواهان تغییر جنسیت می باشند به بیماری شدید جسمی و روحی مبتلا شده اند و تغییر جنسیت راهی برای درمان این بیماری می باشد. بنابراین اینگونه استنباط می شود که تغییر جنسیت، تغییر در خلقت خدا محسوب نمی شود و جنبه درمانی دارد.
شرایط تغییر جنسیت از نظر فقهای شیعه
از نظر فقیهان شیعه برای تغییر جنسیت حداقل باید دو شرط زیر وجود داشته باشد:
- شرط اول تغییر جنسیت: این است که بیماری ترنس سکشوال شخص قطعی و واقعی باشد، بنابراین افرادی که بیماری آنها مشکوک است مجاز به تغییر جنسیت نمی باشند.
- شرط دوم تغییر جنسیت: پس از صدور مجوز، تغییر جنسیت باید به صورت کامل صورت گیرد، یعنی مرد پس از تغییر جنسیت کاملا به زن تبدیل شود، یا زن پس از تغییر جنسیت کاملا به جنس مرد تبدیل شود.
آثار تغییر جنسیت
تغییر جنسیت تاثیر زیادی بر زندگی فردی و اجتماعی شخص می گذارد. یکی از این تاثیرات ازدواج می باشد. اگر تغییر جنسیت پس از ازدواج صورت گیرد، ازدواج چنین شخصی باطل و منحل می شود. زیرا ازدواج دو زن یا دو مرد از نظر اسلام و قانون ایران ممنوع می باشد. تاثیر دیگر تغییر جنسیت، دگرگون کردن نسبت های خانوادگی است. به این معنی که اگر در یک خانواده یک برادر یا خواهر تغییر جنسیت دهند، نسبت خانوادگی آنها نیز عوض می شود. اما باید به این نکته نیز توجه نمود که پدر با تغییر جنسیت هیچ گاه به مادر تبدیل نمی شود و نیز مادر پس از تغییر جنسیت به عنوان پدر شناخته نمی شود.
پاسخ به چند پرسش درباره تغییر جنسیت
برای دریافت مجوز تغییر جنسیت، از چه سنی می توان اقدام نمود؟
افرادی که می خواهند مجوز تغییر جنسیت را دریافت نمایند باید دارای 18 سال تمام باشند.( به سن قانونی رسیده باشند)
برای تنظیم دادخواست تغییر جنسیت چه مدارکی لازم است؟
شخص متقاضی می تواند دلایلی همچون شهادت شهود و مطلعین، تحقیقات محلی، استعلام از پزشکی قانونی و سایر دلایل خود را ضمیمه دادخواست نماید. البته بهتر است قبل از هر اقدامی در این خصوص از وکیل پایه یک دادگستری راهنمایی های لازم دریافت شود.
تکلیف نفقه پس از تغییر جنسیت چه می شود؟
از آنجایی که نفقه بر عهده شوهر است، اگر یکی از زوجین تغییر جنسیت دهد چون ازدواج خود به خود باطل می شود دیگر پرداخت نفقه معنایی ندارد.
