اجاره به شرط تملیک به عنوان یکی از اقسام عقد اجاره در دهه‌ های اخیر رواج بسیاری پیدا کرده است و به یکی از انواع تسهیلات اعطایی توسط بانک‌ ها تبدیل شده‌ است. در واقع جریان این نوع تسهیلاتی که توسط بانک ‌ها به افراد اعطا می‌ شود این است که بانک ‌ها به منظور گسترش امور خدماتی، کشاورزی، صنعتی و … به عنوان موجر معاملات اجاره به شرط تملیک را انجام می ‌دهند. به این صورت که اموالی را خریداری و به‌ صورت اجاره به شرط تملیک در اختیار متقاضیان قرار می‌ دهند.

ماهیت اجاره به شرط تملیک

در خصوص ماهیت عقد اجاره به شرط تملیک، می توان گفت این عقد یک عقد اجاره است که در آن شرطی مبنی بر مالک شدن مستاجر در پایان عقد درج گردیده است. ولی باید بگوییم که اجاره به شرط تملیک دارای نقاط اشتراک زیادی با عقودی از قبیل بیع معلق، عقد اجاره و رهن دارد ولی با وجود این اشتراکات، تفاوت های بسیاری را نیز با این عقود دارا می باشد. بنابراین نمی توان این عقد را در قالب یکی از این عقود گنجاند و باید پذیرفت که اجاره به شرط تملیک یک عقد مستقل است و اصرار بر گنجاندن این عقد در قالب سایر عقود سبب ایجاد مشکلاتی می گردد که سبب متضرر شدن هر یک از طرفین شده و با خواست آنها مطابقت نمی کند.

انواع اجاره به شرط تملیک

عقد اجاره به شرط تملیک را با توجه به شروطی که در آن درج می شوند می توان به دو نوع تقسیم نمود که این شروط عبارتند از:

• شرط فعل : بر اساس این شرط، مالک متعهد می شود در صورتی که مستاجر تمام شرایط عقد را انجام دهد در پایان مهلت اجاره، آن مال را به مستاجر انتقال دهد و مستاجر مالک عین مورد اجاره شود.
• شرط نتیجه : به این صورت است که در ضمن عقد شرط می ‌شود تا با پرداخت آخرین قسط اجاره توسط مستاجر، عین مستاجره خود به خود به مالکیت مستأجر درآید که این انتقال خود به خود و پس از پرداخت آخرین قسط صورت می گیرد.

ویژگی های عقد اجاره به شرط تملیک

• عقد اجاره به شرط تملیک عقدی لازم است و هیچ یک از طرفین نمی تواند بدون رضایت طرف دیگر، عقد را فسخ نماید.
• عقد اجاره به شرط تملیک یکی از عقود تملیکی می باشد. یعنی سبب انتقال مالکیت عین مستاجره به مستاجر می شود.
• عقد اجاره به شرط تملیک یکی از عقود معوض است. یعنی تملیکی که به مستاجر صورت می ‌گیرد در مقابل پرداخت اقساطی است که از جانب مستاجر به مالک پرداخته شده است. و این تملیک به صورت رایگان و مجانی نیست و دارای عوض می باشد.
• این عقد دارای شباهت هایی با سایر عقود از جمله، بیع اقساطی، اجاره و رهن می باشد. اما شباهت این عقد با عقد اجاره بیشتر از سایر عقود است زیرا حقوق و تکالیفی که برای طرفین عقد در نظر گرفته می ‌شود، همان حقوق و تکالیف طرفین عقد اجاره می باشد.
• عقد اجاره به شرط تملیک فارغ از نوع آن، نوعی عقد است و طرفین ملزم به رعایت مفاد آن می باشند.
• در عقد اجاره به شرط تملیک طرفین می توانند با توافق یک دیگر، حین انعقاد عقد برای طرف دیگر خیار شرط درج نمایند

• تکالیف طرفین در اجاره به شرط تملیک

  در این مورد نظر دو طرف قرارداد اهمیت بسیار دارد و بسته به این که هر کدام از آن ها به چه چیزی اهمیت بیشتری می دهند شرایط متفاوت می باشد. پس هر قرارداد، شرایطی دارد که برای دو طرف اهمیت دارد و آن ها ترجیح می دهند شرایط را در متن قرارداد به عنوان شروط خود قید نمایند. از این دسته قرارداد می توان برای اجاره دادن هر مالی از جمله خانه، آپارتمان، زمین، خودرو، موتورسیکلت و … استفاده نمود و در این خصوص هیچ محدودیتی در نوع مال وجود ندارد.

•  
  

  پاسخ به چند پرسش درباره اجاره به شرط تملیک

  اجاره به شرط تملیک به چه معنا می باشد؟

  اجاره به شرط تملیک به نوعی از عقد اجاره گفته می ‌شود که بر اساس آن منافع عین مستأجره برای مدت زمان مشخصی که در عقد اجاره تعیین می‌شود، به مالکیت مستأجر در می ‌آید و در آن قید می ‌شود که اگر مستأجر به تمامی‌ِ تعهدات مندرج در این قرارداد عمل کند، در پایان مدت اجاره، مالک عین مستأجره خواهد شد.

  آیا قرارداد لیزینگ خودرو همان قرارداد اجاره به شرط تملیک است؟

  تعبیر دیگری که در خصوص قرارداد اجاره خودرو به شرط مالکیت استفاده می‌شود قرارداد لیزینگ خودرو می باشد. بنابراین هیچ تفاوتی میان این دو عنوان وجود ندارد و هر دو به یک نوع قرارداد اشاره دارند.

  قرارداد اجاره به شرط تملیک، تابع چه قانونی می باشد؟

  از آن جایی که قرارداد اجاره به شرط تملیک تا پایان مدت آن، به عنوان قرارداد اجاره محسوب می شود لذا از نظر شرایط و قواعد، تابع قانون مدنی و قانون روابط موجر و مستأجر می باشد.