ترک تابعیت به معنای  وضعیتی است که شخص با قبول کردن تابعیت کشوری غیر از کشور خودش، موجب قطع روابط بین خود و کشور متبوعش می شود. قانون ایران با توجه به اصل آزادی افراد، ترک تابعیت را جایز دانسته است.

اما به این دلیل که احتمال سوء استفاده برخی افراد از این وضعیت وجود دارد، قانونگذار شرایط ترک تابعیت را در قانون مدنی مشخص نموده است.

شرایط ترک تابعیت ایران

• داشتن حداقل 25 سال سن

در قوانین قبلی، قانونگذار سن قانونی جهت ترک تابعیت را سن 18 سال تمام مقرر نموده بود. اما قانوگذار جدید با توجه به شرایط حاکم بر جامعه و موارد دیگر سن 18 سال را در مورد ترک تابعیت کافی ندانسته

و در بند یک ماده 988 قانون مدنی، سن متقاضی ترک تابعیت را 25 سال تمام تعیین نموده است.

• موافقت دولت جهت خروج از تابعیت

قانون مدنی در بند دو ماده 988 قانون مدنی، کسب اجازه از هیئت ویزان جهت ترک تابعیت را ضروری می داند. بنابراین اشخاصی که متقاضی ترک تابعیت هستند در صورت موافقت دولت می توانند از تابعیت ایران خارج شوند.

بنابراین اگر دولت اجازه ترک تابعیت را به متقاضیان ندهد، درخواستن آنان رد خواهد شد.

• انتقال اموال غیر منقول

بند 3 ماده 988 قانون مدنی بیان می کند که شخص متقاضی ترک تابعیت باید ظرف مدت یک سال از تاریخ ترک تابعیت، کلیه اموال غیر منقول خود که در ایران قرار دارند به اشخاصی که تابعیت ایران دارند منتقل نماید.

واگذاری این اموال می تواند از طریق خرید، فروش، هبه و … باشد.

•  انجام خدمت نظام وظیفه

طبق بند چهارم ماده 988 قانون مدنی، انجام خدمت نظام وظیفه نیز برای مردان جهت اقدام به ترک تابعیت ایران ضروری می باشد. زنان و کسانی که کارت معافیت از خدمت دارند از شمول این قانون خارج می باشند.

• خروج از ایران ظرف سه ماه

در تبصره ماده 988 بیان می کند که شخص متقاضی ترک تابعیت، ظرف سه ماه از تاریخ صدور سند ترک تابعیت، باید اقدام به خروج از کشور نماید.

آثار ترک تابعیت ایران

ترک تابعیت از جانب اشخاص متقاضی، در صورت پذیرش از جانب دولت و صدور سند ترک تابعیت ایران، آثاری به همراه خواهد داشت. آثار ترک تابعیت شامل موارد زیر می باشد:

آثار ترک تابعیت ایران نسبت به خود شخص

اشخاصی که تابعیت را ترک می کنند، بیگانه محسوب می شوند. بنابراین این اشخاص از کلیه حقوق و مزایایی و تکالیفی که برای ایرانیان وضع شده است محروم خواهند شد.

آثار ترک تابعیت نسبت به فرزندان

فرزندان کسانی که طبق قانون اقدام به ترک تابعیت کرده اند، از تابعیت خارج نمی شوند. بنابراین فرزندان چنین اشخاصی ایران تلقی شده و ترک تابعیت مادر یا پدر آنان تاثیری در تابعیت انها ندارد.

آثار ترک تابعیت نسبت به همسر

همسر شخصی که ترک تابعیت کرده است، مانند فرزندان آن شخص از تابعیت خارج نمی شود. اما قانونگذار تنها در صورتی امکان ترک تابعیت همسر را مجاز دانسته است که در تقاضانامه شوهر مبنی بر ترک تابعیت، این نکته ذکر شود و دولت نیز با آن موافقت نماید. در صورت بروز مشکلات در این زمینه ، میتوان به کمک یک وکیل مهاجرت به حل آنان  پرداخت.

بازگشت به تابعیت ایران

به استناد ماده 990 قانون مدنی، اشخاصی که اقدام به ترک تابعیت نموده اند و تابعیت کشور دیگری را تحصیل کرده اند، چنانچه بخواهند به تابعیت اصلی خود رجوع نمایند، درخواست آنان مورد پذیرش قرار می گیرد.

اما در صورتی که دولت، رجوع به تابعیت اصلی این افراد را صلاح نداند، درخواست آنان رد می شود.

تابعیت مضاعف

تابعیت مضاعف زمانی به وجود می آید که شخص با حفظ تابعیت قدیم، تابعیت جدید کسب می کند. یا اینکه دو یا چند کشور تابعیت خود را به چنین شخصی اعطا می کنند.

تابعیت مضاعف ممکن است باعث بروز مشکلاتی برای شخص یا دولت های اعطا کننده تابعیت شود.

عوامل به وجود آمدن تابعیت مضاعف

• تابعیت مضاعف ممکن است از هنگام تولد وجود داشته باشد که بر اثر اختلاف در سیستم های اعطای تابعیت کشور ها به وجود می آید.
• تابعیت مضاعف ممکن است بر اثر ازدواج با شخصی با تابعیت متفاوت به وجود آید.
• تابعیت مضاعف ممکن است در اثر درخواست شخص جهت دریافت پاسپورت از آن کشور می باشد.

پاسخ به چند پرسش درباره ترک تابعیت ایران

آیا بدون ترک تابعیت اصلی، سند تابعیت ایران صادر می شود؟

خیر. بدون ترک تابعیت اولیه امکان صدور سند تابعیت ایرانی وجود ندارد.

آیا پس از ترک تابعیت و خروج از کشور، شخص می تواند به عنوان بیگانه به ایران بیاید؟

در این خصوص در مقررات گذشته محدودیت هایی وجود داشت اما در حال حاضر این محدودیت ها برداشته شده است و مانعی در این خصوص وجود ندارد.

آیا ترک تابعیت ایران امکان پذیر است؟

بله با لحاظ شرایط قانونی موجود در ماده 988 قانون مدنی ترک تابعیت پیش بینی شده است.