مسئولیت پزشکی به چه معناست؟
مسئولیت پزشک در نظام حقوقی ایران، پاسخگو بودن در قبال خسارات و زیان های روحی و معنوی است که به بیمار وارد می شود و این خسارات ناشی از انجام وظایف پزشکی می باشد. باید به این نکته توجه داشت که زمانی که پزشک با رعایت موازین فنی، بدون تقصیر و با کسب رضایت بیمار به طریق مشروع و قانونی اقدام به درمان بیمار نموده باشد و در نتیجه درمان خساراتی به بیمار وارد شود، پزشک در مقابل این خسارات مسئولیتی نخواهد داشت. بنابراین می توان گفت که پایه و اساس مسئولیت کیفری پزشک در جرایم پزشکی تقصیر و قصور پزشک می باشد.
انواع جرایم پزشکی
به طور کلی در خصوص جرایم پزشکی می توان گفت در صورتی که در اثر قصور یا عمد پزشک به بیمار آسیبی وارد شود، چنانچه عمدی یا غیرعمد باشد طبق مقررات جنایات عمد و غیرعمد مجازات در نظر گرفته می شود. از جمله جرایم پزشکی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورود صدمه به بیمار توسط پزشک
- افشای اسرار بیمار توسط پزشک
- سقط جنین به طریق غیر قانونی
- صدور گواهی خلاف واقع
- جعل عناوین پزشکی
- کلاهبرداری در پزشکی مانند تبلیغات پزشکی یا دارویی
- جنایت در عمل جراحی
نحوه رسیدگی به تخلفات پزشکی
رسیدگی به جرایم و تخلفاتی که بیان شد، بر عهده دادگاه های عمومی یا کمیسیون های نظام پزشکی می باشد. همچنین در تهران دادسرای ویژه ای تحت عنوان دادسرای جرایم پزشکی برای رسیدگی به مشکلات و پرونده های قضائی وجود دارد که می توان در رابطه با تخلفات پزشکی به آن مراجعه نمود. نحوه رسیدگی به پرونده ها در این دادسرا اینگونه است که پس از طرح و ارجاع موضوع به کمیسیون های پزشکی، پرونده بررسی می شود و در صورتی که قصور کادر درمانی تشخیص داده شود مراتب به شعبه رسیدگی کننده ارسال می شود.
مجازات های انتظامی نظام پزشکی
طبق قانون پزشکانی که مرتکب یکی از تخلفات و جرایم پزشکی شوند علاوه بر مجازاتی که طبق مقررات جنایات عمدی و غیر عمد برای آنان در نظر گرفته شده است، حسب مورد به یکی از مجازات های زیر نیز محکوم می شوند:
- تذکر یا توبیخ شفاهی در حضور هیات مدیره نظام پزشکی
- اخطار یا توبیخ کتبی با درج در پرونده نظام پزشکی
- محرومیت از اشتغال به پزشکی و حرفه های وابسته به آن از 3 ماه تا یکسال در محل ارتکاب به جرم
- محرومیت از اشتغال به پزشکی و حرفه های وابسته به آن بیش از 3 ماه تا یکسال در تمام کشور
- محرومیت از اشتغال به پزشکی و حرفه های وابسته به آن از 1 تا 5 سال در تمام کشور
- محرومیت دائم از حرفه پزشکی
تفاوت میان جرایم پزشکی با تخلفات پزشکی
به طور کلی میان جرایم پزشکی و تخلفات پزشکی تفاوت وجود دارد. تخلفات پزشکی شامل مواردی مانند سهل انگاری در انجام وظیفه و یا افشای اسرار هستند که پزشک با ارتکاب آنان بر خلاف قوانین و مقررات صنفی رفتار می نماید. اما جرایم پزشکی مواردی هستند که در قانون مجازات اسلامی قانونگذار برای آن مجازات در نظر گرفته است. از سوی دیگر رسیدگی به تخلفات پزشکی در صلاحیت دادسرای جرایم پزشکی است. اما رسیدگی به جرایم پزشکی در صلاحیت محاکم عمومی است.
پاسخ به چند پرسش درباره مسئولیت قانونی پزشکان
مراجع صالح برای رسیدگی به جرایم پزشکی چه مراجعی هستند؟
- دادسرای انتظامی سازمان نظام پزشکی
- دادسرای ویژه امور پزشکی
- شورای حل اختلاف پزشکی
به طور کلی چند نوع مسئولیت قانونی برای پزشکان وجود دارد؟
به طور کلی چهار نوع مسئولیت قانونی برای پزشکان در نظر گرفته شده است که شامل مسئولیت اخلاقی، مدنی، انتظامی و کیفری می شود.
شکایت از پزشکان تحت چه عنوان هایی مطرح می شود؟
- شکایت از جراح پلاستیک
- شکایت از جراح بینی
- شکایت از چشم پزشک و دندانپزشک
- شکایت از پزشک عمومی
آیا در مواردی که انجام عمل جراحی فوریت دارد و امکان اخذ رضایت از بیمار وجود ندارد مسئولیتی برای پزشکان وجود دارد؟
در چنین مواردی در صورتی که پزشک طبق مقررات و موازین پزشکی عمل نماید مسئول یا ضامن تلفات وارده بر بیمار نمی باشد.
