جرم جعل، نحوه اثبات و مجازات آن:
جرم جعل به زبان عامیانه، به این معناست که فردی، نوشته یا امضایی را به وجود آورد یا تغییر دهد، به طوری‌که نوشته و امضای جدید برخلاف حقیقت باشد. یعنی فرد جاعل میخواهد دروغ را به جای حقیقت استفاده کند و دیگران را فریب دهد.
تعریف جرم جعل:
جعل در لغت به معنای «برگردانیدن و تقلب کردن» آمده است. جرم جعل در یک تعریف ساده یعنی، ساختن یا تغییر دادن نوشته یا مهر و سند و… به ضرر دیگری، به‌گونه‌ای که به‌جای نمونه اصلی آن جلوه داده شود.
در مباحث حقوقی، جرم جعل تحت عنوان جرائم علیه آسایش عمومی آورده می‌شود. چراکه جعل، امر غیر واقعی را واقعی جلوه می‌دهد و به همین جهت باعث از بین رفتن اعتماد مردم به یکدیگر و خدشه در آسایش عمومی می‌شود.
ساختن یا تغییر دادن سند و نوشته، ساختن و تغییر دادن مهر و تمبر، امضا به‌جای دیگری بر روی یک نوشته، تغییر دادن تاریخ یا محتوای درون یک سند، ایجاد علامت‌هایی مثل علامت استاندارد و بهداشت روی کالاها به‌منظور تقلب، نمونه‌هایی از جعل هستند که در قانون جرم دانسته شده و دارای مجازات هستند.
جعل به چند صورت است؟
جعل به دو صورت جعل مادی و معنوی یا مفادی تقسیم می‌شود و در بستر این دو موضوع جعل انجام خواهد شد.
جعل مادی به معنی ساختن قراردادی غیر از آنچه مورد توافق بوده است (به نحوی اغفال است). ضمن اینکه تشخیص جعل سند از تخریب سند و تفکیک استفاده از سفید مهر از جعل سند خود مبحث دیگری است.
جعل معنوی ممکن است به وسیله تنظیم قراردادی بر خلاف آنچه طرفین معامله دیکته یا بیان کرده‌اند، واقع شود.
مجازات جعل چیست؟
بر اساس ماده ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی هر فردی که در اسناد و نوشته‌های غیررسمی جعل یا از سند مجعول استفاده کند علاوه بر جبران خسارت به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال یا پرداخت ۳ تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد. همچنین بر اساس مواد ۵۳۲-۵۳۴ قانون مجازات اسلامی اگر کارمند دولت در اجرای وظیفه و امور مربوط به کار خود مرتکب جعل در سند رسمی شود، به یک تا ۵ سال حبس یا به پرداخت ۶ تا ۳۰ میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود و اگر کسی که در سند و نوشته رسمی جعل می‌کند، کارمند دولت نباشد، مجازات وی ۶ ماه تا ۳ سال حبس یا جزای نقدی از ۳ تا ۱۸ میلیون ریال است.
برای مقابله با جرم جعل و جلوگیری از وقوع آن باید به نکات مهمی توجه داشت.
برای درک بهتر جعل و تشخیص آن از سایر جرائم متشابه، به تشریح چند مورد و مثال با سوال و جواب می پردازیم:
جعل یکی از انواع جرائمی است که توسط کلاهبرداران انجام می‌شود بر اساس قانون فردی که مرتکب جرم جعل می‌شود باید مجازات قانونی را طی کند، اما همین جرم جعل نکاتی دارد که باید به آن توجه کرد.
جعل روی شناسنامه، گذرنامه یا گواهینامه که به علت منقضی شدن تاریخ اعتبار دیگر معتبر نداشته باشد جرم جعل نیست.
هرگاه فردی در یک نوشته چندین خط یا کلمات را به هر نحوی جعل کند فقط مرتکب یک جعل خواهد بود و نباید سراغ تعدد مادی و معنوی رفت.
دردسرهای چک ضمانت بدون تاریخ (همراه با پادکست)
صدور چک از حساب دیگری بدون شبیه سازی از مصادیق کلاهبردای است و در صورت شبیه سازی از مصادیق جعل و استفاده از سند سفید خواهد بود.
یکی از نکاتی که باید به آن توجه داشت این است که بدانیم طلبکاری که پس از دریافت طلب خود سند حاکی از بدهی را در مقابل او پاره مى کند و بعدا قطعات پاره شده را بهم مى‌چسباند و مبلغ آن را مطالبه مى‌کند عملش جعل نیست بلکه شروع به کلاهبرداری محسوب می‌شود.
علاوه بر نکات مهمی که باید به آن توجه داشت این است که حک نام کشور روی اجناس یا مصنوعات بافتنی یا تغییر ارقام و مشخصات وسایل نقلیه موتور جعل نیست.
تغییر و تبدیل نمره و تجدید نظر در اوراق تصحیح شده بدون دستور مقام صلاحیت دار از مصادیق جعل است.
سوالات راجع به جعل:
- جرم جعل امضا توسط فرد چگونه اثبات می‌شود؟
در صورتی که شکایت کیفری جعل امضا را در دادسرا مطرح کرده باشید، چک برای کارشناسی به کارشناسان خط نگاری ارجاع خواهد شده و جعلی بودن آن مشخص خواهد شد.
- ادعای جعلی بودن قرارداد با یک برگ کپی امکان پذیر است؟
در صورتی که فقط کپی قرارداد در اختیار باشد و اصل آن نباشد، جعل اثبات نخواهد شد.
- آیا در صورتی که سندی جعل و سپس از آن استفاده شود یک مجازات در نظر گرفته می‌شود؟
خیر، مرتکب هم به مجازات جعل و هم به مجازات استفاده از سند مجعول محکوم خواهد شد.
- برای تنظیم شکایت کیفری جرم جعل به کدام دادگاه باید مراجعه کرد؟
باید به دادسرای محلی مراجعه کرد که جعل در آن حوزه انجام شده است.
- آیا جعل در اسناد گواهی تحصیلی دانشگاه آزاد، جعل در سند رسمی محسوب می‌شود؟
جعل مدارک اشتغال به تحصیل یا فارغ التحصیلی، تأییدیه، ریزنمرات تحصیلی دانشگاه و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی داخل یا خارج از کشور و ارزش‌نامه‌های تحصیلی خارجی جعل محسوب نخواهد شد.
