ابطال شناسنامه چیست؟

یکی از دعاوی رایج که همواره در مراجع قضائی مطرح می شود، دعوای اصلاح و ابطال شناسنامه می باشد. در این دعوا گاهی خواهان خواستار اصلاح اشتباهات هویتی و ابطال شناسنامه کنونی خود می باشد. دعوای ابطال شناسنامه به طرفیت اداره ثبت احوال کشور مطرح می شود و معمولا این اداره دولتی، یک شخص حقیقی را به عنوان نماینده اداره ثبت احوال، برای دفاع به دادگاه معرفی می کند.

طرح دعوای ابطال شناسنامه

رسیدگی به دعوای ابطال شناسنامه مستلزم تقدیم دادخواست به دادگاه حقوقی می باشد. به این صورت که خواهان پس از تنظیم دادخواست، آن را به دادگاه تقدیم می کند، سپس دادخواست و پیوست های آن توسط مجتمع قضائی به شعبه دادگاه حقوقی رسیدگی کننده ارجاع داده می شود و مدیر دفتر دادگاه پس از تایید دادخواست، وقت رسیدگی را تعیین و به طرفین دعوا ابلاغ می نماید.

مراحل رسیدگی به دعوای ابطال شناسنامه

بنابراین می توان گفت که مراحل رسیدگی به دعوای ابطال شناسنامه به ترتیب به شرح زیر می باشد:

• تنظیم دادخواست از جانب خواهان
• تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ آن به طرفین دعوا
• تشکیل جلسه رسیدگی
• حضور و دفاع خوانده (نماینده اداره ثبت احوال) در جلسه رسیدگی دادگاه
• اظهارات خواهان در مقابل دفاع خوانده
• اعلام ختم رسیدگی از جانب دادگاه
• صدور رای

مدارک مورد نیاز برای طرح دعوای ابطال شناسنامه

مدارکی که جهت تنظیم دادخواست و طرح دعوای ابطال شناسنامه مورد نیاز است شامل موارد زیر می باشد:

• تصویر مصدق دادنامه
• تصویر مصدق شناسنامه
• ارائه برگ استشهادیه محلی
• اصل کارت ملی و شناسنامه
• کارت اعتباری جهت پرداخت هزینه ها

موارد ابطال شناسنامه

اشخاص در موارد مختلفی ممکن است ادعا نمایند که مشخصات مندرج در شناسنامه آن ها با مشخصات واقعی شان در تعارض می باشد و یا همچنین ادعا کنند که تاریخ تولد مندرج در شناسنامه وی بیشتر یا کمتر از سن واقعی او می باشد. بنابراین موارد دیگری نیز هستند که اشخاص به موجب این موارد می توانند تقاضای ابطال شناسنامه نمایند که در ادامه به بررسی این موارد می پردازیم.

ابطال شناسنامه متوفی

یکی از مواردی که به موجب آن اشخاص می توانند درخواست ابطال شناسنامه دهند، درخواست ابطال شناسنامه متوفی می باشد. به این صورت که پس از فوت متوفی لازم است نزدیکان وی می توانند ظرف 10 روز از زمان فوت با همراه داشتن گواهی پزشک، بیمارستان یا گورستان و حضور دو شاهد، فوت شخص را به اداره ثبت احوال اعلام نموده و درخواست ابطال شناسنامه و صدور گواهی فوت را مطرح نمایند. در صورتی که مدارک لازم برای ثبت وفات کامل باشند، در همان روز گواهی فوت صادر می شود.

ابطال شناسنامه به دلیل ترک تابعیت

بر اساس قانون اساسی ایران، تابعیت هر کشور حق همه افراد آن کشور می باشد و مقامات کشور نمی توانند از افراد سلب تابعیت کنند مگر آنکه افراد خود تقاضای ترک تابعیت نمایند. بنابراین اگر یک شخص ایرانی تابعیت ایران را ترک کند، شناسنامه ایرانی او باطل می شود و این ابطال شناسنامه باید در اداره ثبت احوال به ثبت برسد. در بیشتر موارد در این مورد، ممکن است ابطال شناسنامه نیازی به حکم دادگاه نداشته باشد و بر حسب اعلام وزارت امور خارجه، شناسنامه شخص باطل شود. اما اگر بنا به هر دلیلی، چنین موردی به دادگاه ارجاع شود و مراتب ترک تابعیت شخص برای دادگاه اثبات شود، دادگاه اقدام به صدور حکم ابطال شناسنامه می نماید.

رای قطعی دادگاه مبنی بر ابطال شناسنامه

این مورد از موارد ابطال شناسنامه، زمانی اتفاق می افتد که شخص دارنده شناسنامه، درخواست ابطال شناسنامه قبلی و صدور رای مبنی بر صدور شناسنامه با مشخصات جدید نماید. این ادعا ممکن است به هر یک از دلایلی که ذکر شد مطرح شود اما زمانی منجر به ابطال شناسنامه فرد می شود که در این خصوص رای قطعی دادگاه مبنی بر ابطال شناسنامه شخص صادر شود.

پاسخ به چند پرسش درباره ابطال شناسنامه

کدام دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعوای ابطال شناسنامه را دارد؟

در این موارد، دادگاه محل اقامت خواهان صلاحیت رسیدگی به دعوای ابطال شناسنامه قدیم و صدور شناسنامه جدید را دارد.

اگر جهت دریافت گواهی فوت، شناسنامه متوفی در دسترس نباشد تکلیف چیست؟

در شرایطی که شناسنامه متوفی جهت دریافت گواهی فوت موجود نباشد، لازم است مدرکی ارائه شود تا هویت متوفی مشخص شود. در این صورت نیز گواهی فوت صادر خواهد شد.

آیا حکم دادگاه در خصوص ابطال شناسنامه از جانب طرفین قابل اعتراض است؟

بله. این حکم در مراجع تجدیدنظر استان قابل اعتراض و تجدیدنظر خواهی می باشد.