هزینه دادرسی به چه معناست؟
طبق قوانین ایران، هزینه های مربوط به دادرسی در هنگام اقامه دعوا از خواهان دریافت می شود ولی در صورتی که حکم دعوا به نفع خواهان صادر شود و خواهان در دادخواست خود مطالبه ی هزینه دادرسی را نیز به عنوان بخشی از خواسته خود مطرح کرده باشد می تواند هزینه دادرسی پرداخت شده را از خوانده مطالبه نماید. بر اساس مقررات آیین دادرسی مدنی، عدم پرداخت هزینه دادرسی از سوی خواهان در هنگام تقدیم دادخواست و اقامه دعوا باعث می شود دادخواست وی به جریان نیفتد و از سوی مدیر دفتر دادگاه اخطار رفع نقص دادخواست برای وی صادر شود.
هزینه دادرسی شامل چه مواردی است؟
هزینه های دادرسی شامل موارد زیر می شوند:
- بهای برگ دادخواست: مبلغ مقطوع ثابت 20,000 ریال است که به صورت سالیانه مشخص می‌شود.
- هزینه دادخواست: برای هر دادخواستی صرف نظر از اینکه تعداد نسخه‌ها و صفحات آن چقدر است و اینکه دعوایی که مطرح شده است مالی است یا غیرمالی و اینکه دعوا در چه مرحله ای از رسیدگی قرار دارد، رقم ثابتی به عنوان هزینه دادخواست دریافت می شود که در قالب تمبر به آن الصاق می گردد.
- هزینه تطبیق اوراق و ضمائم با اصل آن‌ها برابر اصل بودن مدارک و مستندات دعوا و ملحقات مثل وکالت‌نامه : برای هر برگی که تطبیق داده می‌شود 30,000 ریال جداگانه تمبر الصاق و ابطال می‌گردد.
- هزینه دادرسی به مفهوم اخص: در هر دعوا با توجه به اینکه دعوا مالی است یا غیر مالی، مقطع و مرحله طرح دعوا و موضوع یا ماهیت دعوا هزینه دادرسی و شیوه محاسبه آن متفاوت است. برای تبیین دعوای مالی و غیرمالی لازم است بتوان هر یک را به ساده ترین شیوه تعریف و تبیین کرد.
محاسبه هزینه دادرسی در دعاوی غیر مالی
هزینه دادرسی دعاوی غیر مالی اعم از غیر مالی ذاتی و غیر مالی اعتباری مقطوع و ثابت است و مرجع اقامه دعوا چه دادگاه بدوی باشد چه دادگاه تجدیدنظر و چه دیوان عالی کشور در میزان هزینه دادرسی تفاوتی وجود ندارد.
محاسبه هزینه دادرسی در دعاوی مالی
- هزینه دادرسی دعاوی مالی در خصوص اموال غیرمنقول : اگر دعوا در خصوص اموال غیرمنقول باشد مثل خلع ید از اموال غیرمنقول هزینه دادرسی بر اساس ارزش معاملاتی ملک در منطقه محاسبه و دریافت می‌شود.
- هزینه دادرسی دعاوی مالی در خصوص اموال منقول : در این موارد ملاک برای محاسبه هزینه دادرسی تقویم خواسته از سوی خواهان است. یعنی ارزیابی ارزش خواسته از سوی شخص خواهان در دادخواست. شایان توجه است که در خصوص وجه نقد ارزیابی خواسته مفهوم ندارد و ملاک همان وجه نقد است.
میزان هزینه دادرسی در دعاوی مالی
- در مرحله بدوی : در مرحله بدوی تا مبلغ دویست میلیون ریال دو و نیم درصد ارزش خواسته و مازاد بر آن سه و نیم درصد.
- در مرحله واخواهی یا شکایت از حکم غیابی و مرحله تجدیدنظر: هزینه دادرسی بر اساس ارزش محکوم به محاسبه می شود و میزان آن چهار و نیم درصد محکوم به است.
- در مرحله فرجام خواهی و اعاده دادرسی و اعتراض ثالث : هزینه دادرسی بر اساس ارزش محکوم به محاسبه و پرداخت می‌شود که تا پنج و نیم درصد است.
- اعتراض به قرارها : هزینه دادرسی اعتراض به قرارها صرف نظر از مرجع صدور قرار به صورت مقطوع ریال است.
- درخواست تأمین دلیل، تأمین خواسته و دستور موقت : هزینه دادرسی این درخواست ها صرف نظر از مرجعی که درخواست از آن صورت می گیرد و نحوه طرح آن از40,000 ریال تا 180,000 ریال با توجه به نوع دعوا است.
- ابلاغ اظهارنامه و واخواست نامه : هزینه دادرسی آن معادل 100,000 ریال است.
جبران هزینه دادرسی
همانطور که ذکر شد، نکته حائز اهمیت این است که خواهان در صورت پیروزی در دعوا می تواند هزینه هایی را که بابت دادرسی پرداخت کرده است از خوانده دریافت نماید. اگر شما برنده دعوا باشید، قاضی در حکم خود خوانده را مکلف می کند که هزینه دادرسی را به شما بازگرداند. برای تسهیل در محاسبه هزینه های دادرسی خود می توانید به سایت خدمات الکترونیکی قضایی مراجعه کنید. در این سایت می توانید با تعیین نوع و دیگر مشخصات دعوای خود هزینه دادرسی خود را به طور دقیق محاسبه کنید.
پاسخ به چند پرسش درباره محاسبه هزینه دادرسی
هزینه دادرسی در دیوان عدالت اداری شامل چه مواردی می شود؟
- تقدیم دادخواست به شعب دیوان عدالت اداری : 200,000 هزار ریال
- تقدیم دادخواست به شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری : 400,000 هزار ریال
هزینه دادرسی در دعوای مطالبه مهریه چقدر می باشد؟
در دعوای مطالبه مهریه طبق قانون، هزینه دادرسی به ازای یک میلیون تومان اول مهریه، 15 هزار تومان و بعد از آن به ازای هر یک میلیون، زن باید 20 هزار تومان هزینه دادرسی بپردازد.
اعسار از هزینه دادرسی به چه معنا می باشد؟
معمولا درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی زمانی مطرح می شود که شخص توانایی پرداخت را ندارد و یا به دلیل عدم دسترسی به اموال خود، قادر به پرداخت هزینه دادرسی نمی باشد.
